Bài của chú Lê Quang Thuỷ, bên HAAC rất hay về vấn đề này, các bạn tham khảo và thử nha.....
Mài thấu kính hội tụ để làm thị kính.
Hôm CN 5/6/09 vừa qua, anh được Dũng cho xem mấy thấu kính đang mài bóng dở dang. PP mài của Dũng là ghép nhiều phôi (9 cái) lên một đế và mài cùng lúc như pp mài thấu kính công nghiệp. PP này có năng suất cao nhưng cách gá và làm đĩa mài khá phức tạp, không phù hợp với điều kiện thủ công và nhất là khó mài thấu kính có bán kính cong nhỏ hơn 40mm. Phôi kính của Dũng cắt bằng pp khoan với mũi khoan kính, có đường kính ngoài khoảng 15mm, lõi cắt ra có đường kính 12mm. Bán kính cong của thấu kính sau khi mài là 60mm, tiêu cự khoảng 5-60mm, hơi lớn so với yêu cầu của thị kính là 6-20mm.
Trước đó, anh cũng đã chế đồ gá để mài thấu kính với phôi bằng nhựa polycarbonat đang có sẵn. KQ không tốt lắm vì , sau này mới biết, nhựa lại khó mài bóng hoàn hảo như thủy tinh. Có lẽ vì độ cứng thấp, dễ bị xước và biến dạng. Anh đã xin Dũng mấy thấu kính về mài thử xem sao.
PP mài anh tham khảo ở trang
http://www.microscopy-uk.org.uk/mag/...6/aalens2.html của Alvaro Amaro de Azevedo - (Brazil) với một vài thay đổi cho phù hợp với điều kiện của mình.
Máy mài : Dùng một motor DC 36V cũ , lắp thêm bầu khoan 13mm. Thay vì đặt đứng như Alvaro, anh đặt motor nằm ngang, như vậy cũng vẫn dễ mài lại bảo vệ được motor và bầu khoan khỏi bị bột mài và nước chảy vào làm hỏng. Tốc độ quay motor vào khoảng 1-200 vòng /phút là đủ để mài tốt
Đĩa mài : bulon 12mm, nhờ thợ tiện tạo dạng lõm trên đầu bằng đá mài tròn 20mm. Sau đó, trong quá trình mài phá, mặt đĩa sẽ có dạng cầu lõm như ý. PP của Alvaro là dùng tấm nhôm, tạo dạng lõm bằng cách đóng 1 viên bi thép vào bề mặt nhôm. PP này có lẽ rất phù hợp với thấu kính có bán kính cong dưới 10mm.
![](http://i300.photobucket.com/albums/nn37/lequangthuy/Mai%20thi%20kinh/Maitho.jpg)
Mặt bóng, không trầy xước của phôi
kính sau khi cắt được dán lên đầu một bulon 6mm dài 60mm làm tay cầm để dễ mài hơn. Keo dán đang dùng là keo AB loại mau khô (dạng 2 tube nhỏ trong vỉ giấy). Keo này đủ chắcđể giữ thấu kính trong suốt quá trình mài.
- Mài phá, tạo dạng cho phôi : Kẹp phôi lên máy, dùng dũa kim cương hoặc giấy nhám nước 120-220 để bo cạnh và mài tạo dạng cong cho mặt phôi. Có thể vẽ và cắt một mảnh giấy hoặc nhựa làm cữ để mài phá chính xác hơn, đỡ công mài tinh.
![](http://i300.photobucket.com/albums/nn37/lequangthuy/Mai%20thi%20kinh/Suadang.jpg)
Sau khi sửa dạng xong.
- Mài tinh. Gá đĩa mài lên máy. Mài tuần tự bằng bột mài thô ? tinh. Phôi mài trên tay, ép vào đĩa mài, xoay nhẹ và đảo theo mọi hướng một cách ngẫu nhiên. Kiểm tra kỹ bề mặt mài thật mịn đều bằng kính lúp trước khi chuyển sang bột tinh hơn.
Anh dùng 4 cỡ bột mài khác nhau , với bột oxit nhôm cuối, bề mặt phôi bắt đầu phản chiếu ánh sáng ở vùng giữa.
Phôi sau khi mài tinh với bột thứ 3.
![](http://i300.photobucket.com/albums/nn37/lequangthuy/Mai%20thi%20kinh/Saumaitho.jpg)
Thời gian mài cho mỗi loại bột chỉ khoảng 5? (luôn cả thời gian kiểm tra) với 3 lần thêm bột mài và nước (?làm ướt?).
- Mài bóng : Alvaro dùng nhựa epoxy + bột mài làm đĩa mài bóng sơ bộ, rồi sau đó mài tiếp bằng vải và bột đánh bóng kim loại. Theo anh pp này không đảm bảo hình dạng bề mặt thấu kính sau khi đánh bóng. Anh chọn pp truyền thống, dùng hắc ín (nhựa đường)
Đĩa mài bóng cũng là một bulon 12mm dài 50mm. Đốt nóng một đầu rồi phủ lên một lớp hắc ín dày khoảng 2-3mm. Kẹp lên máy, dùng tay xoay chậm vừa ép thấu kính vào để tạo dạng theo bề mặt thấu kính.
Mài tiếp với bột oxit cerium như kiểu mài tinh bên trên. Thường thì vùng giữa thấu kính chậm bóng hơn vùng biên. Mở rộng biên độ đảo một chút cho đến khi bề mặt bóng hoàn toàn. Thời gian mài bóng chỉ mất khoảng 15?.
![](http://i300.photobucket.com/albums/nn37/lequangthuy/Mai%20thi%20kinh/Saumaibong.jpg)
Tổng cộng thời gian mài 1 thấu kính chỉ vào khoảng 45?.
Hơ nóng thấu kính vào cạnh ngọn lửa (anh dùng đèn cầy) cho keo AB mềm ra để tháo thấu kính ra khỏi bulon. Cẩn thận chà bề mặt vào một mặt phẳng phủ vải để tẩy sạch keo còn bám lại.
Và đây là thành phẩm
![](http://i300.photobucket.com/albums/nn37/lequangthuy/Mai%20thi%20kinh/SP.jpg)
Thấu kính có tiêu cự 28mm. Anh đã thử ghép 2 thấu kính lại để có 1 thị kính Ramden tiêu cự 20mm.
KQ thử nghiệm rất tuyệt, hình ảnh rõ, rất ít quang sai.
Lê Quang Thuỷ-CLB Thiên Văn Nghiệp Dư Thành Phố Hồ Chí Minh.