The Story of the Solar System-Câu chuyện về Hệ Mặt Trời
[JUSTIFY]Lời người dịch:
Đã lâu rồi không vô lại diễn đàn, vài dòng ở đây cũng chả nói được gì nhiều nhưng xin nói qua về cảm nhận trước và về nội dung của topic này sau. Chắc là chỉ có thể nói: rối quá, diễn đàn ngày xưa đã lung tung rồi, giờ vô đây chả biết đường nào mà kiếm mà lần hết. Đơn cử, phần thư viện này có chăng chỉ nên để mod quản lý, kiểu như các bài thảo luận tốt, các bài viết đầy đủ sẽ được đưa vô đây. Thứ hai, hơi buồn vì có lẽ thành viên kém năng nổ nhỉ. Sau đây là giới thiệu về bản dịch: Cuốn sách gốc mang tên: The Story of the Solar System Tạm dịch: Câu chuyện về Hệ Mặt Trời Nhà xuất bản: Cambridge University Press Tác giả: Mark A. Garlick Năm xuất bản lần đầu: 2002, sau đó có in một lần nữa vào năm 2003, bản này của năm đó Về bản dịch: Đầu tiên, xin nhắc, vì xuất bản từ năm 2002 nên cuốn sách có sai so với kiến thức hiện tại là trong đó ghi có 9 hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Tuy nhiên, Sao Diêm Vương giờ đây đã bị loại. Xin lưu ý. Tuy nhiên, dù có bị loại hay không thì tính chất của nó vẫn vậy, chỉ khác cái tên nên không phải là vấn đề quan trọng lắm. Thứ hai, phần giới thiệu của cuốn sách, phần mở đầu chưa được dịch, chỉ là đoạn ngắn và đây là phong cách dịch của tui, phần đó luôn để sau :); còn cả phần mục lục nữa, sẽ update thường xuyên dọc theo các bài post ở đây. Cuối cùng là về nội dung: như tiêu đề có thể đã hé lộ phần nào, đây sẽ là một câu chuyện đưa ta từ quá khứ tới tương lai của Hệ Mặt Trời, hệ đã hình thành như thế nào, phát triển ra sao và sẽ kết thúc theo cách nào. Có thể nói đây là câu chuyện đầy đủ và căn bản nhất cho người mới làm quen, cộng thêm tính hấp dẫn từ những hình vẽ tuyệt đẹp nữa. Về tương lai của bản dịch: Mù mờ, vì bận rộn, sẽ cố gắng. Hiện tại đang nằm ở giữa chương 3. Mục tiêu: 2 trang A4/1 tuần, có thể nhiều hơn nhưng cố gắng không để ít hơn. --------------------------------------------------------------------------- P/S: Đừng liên lạc P/S2: Vì bản dịch trước không cùng phong cách và thấy đã dừng rất lâu rồi nên mới mạo muội tạo một topic khác.[/JUSTIFY] |
|
Câu chuyện về Hệ Mặt Trời
--------------------------------------------------------------[JUSTIFY]Nhưng cuốn sách này không chỉ viết về sự hình thành của Hệ Mặt Trời. Thực ra, đó chỉ là một phần của câu chuyện về Hệ Mặt Trời, được nói toàn bộ từng bước một trong phần 1 và 2. Phần ba cũng nhắc đến chủ đề này, nhưng chủ yếu nó mô tả chi tiết vật chất và so sánh các thành phần trong Hệ Mặt Trời, và mô tả về việc chúng đã thay đổi và phát triển như thế nào kể từ khi được sinh ra. Cuối cùng, phần 4 nhắc đến tương lai. Nó nói về sự sụp đổ của hệ hành tinh của chúng ta, trong thời điểm quá xa để chúng ta thực sự hình dung được. Kết thúc phần Giới thiệu |
[JUSTIFY] Phần 1
Khởi điểm của Mặt Trời và Tinh Vân Mặt Trời ‘Let there be light’ Genesis 1:3 *(1) -------------------------------------------------Ba mươi nghìn đến 50 triệu năm. Đó là khoảng thời gian để hình thành ngôi sao mà chúng ta gọi là Mặt Trời. Nghe có vẻ như khá lâu, nhưng hay làm một phép so sánh. Kể từ ngày con khủng long cuối cùng bước đi trên hành tinh này cho đến nay là khoảng thời gian đủ để cho hai ngôi sao như Mặt Trời hình thành, nối tiếp nhau-hoàn toàn từ đầu. Chi tiết về sự hình thành này vẫn chưa được biết rõ, nhưng các nhà thiên văn vẫn có những cái nhìn cơ bản. Có thể thật mỉa mai là, sự hình thành của một ngôi sao lại bắt đầu tại điểm kết thúc của một ngôi sao khác-khi nó chết. Ghi chú: *(1) Genesis là cuốn Chúa sáng tạo ra thế giới, hay một số nguồn ghi là Sách Sáng thế của Kinh thánh; vì tính chất đặc biệt nhạy cảm nên xin không dịch câu trên ra, nhưng có lẽ nó có thể hiểu là 'Hãy để ánh sáng ở đó'.[/JUSTIFY] |
[JUSTIFY]Thời điểm không
Đám mây phân tử khổng lồ [/JUSTIFY]Trước 4660 triệu năm trước, Hệ Mặt Trời của chúng ta tồn tại như là một đám mây vật chất nguyên liệu ban đầu. Mặt Trời, các hành tinh, cây cối, con người, virut AIDS-tất cả đều đến từ một đám mây khí bụi loãng. Những phần tử giữa các vì sao nhỏ xíu này phổ biến vào hàng tỷ năm về trước giống như bây giờ. Chúng được biết đến với tên gọi những đám mây phân tử khổng lồ. |
[JUSTIFY]2000000 năm
Tiểu cầu Mặt Trời Một khi sự sụp đổ của đám mây nguyên tử khổng lồ bắt đầu, nó được tiếp tục bởi momen của chính nó. Vào thời điểm hai triệu năm trôi qua, có vô số hạt nhân đã hình thành trong đám mây, có những vùng mật độ lớn hơn trung bình. Sự tập trung này bắt đầu hút nhiều khí hơn xung quanh chúng do lực hấp dẫn tương đối lơn hơn, và đám mấy ban đầu bị xé nhỏ ra thành âhngf trăm hay thậm chí là hàng ngàn nhân nhỏ và đặc. Hầu hết trong số chúng sau này sẽ hình thành nên các vì sao. Một trong số đó đã được định mệnh sắp đặt để trở thành Mặt Trời. ------------------------------------------------- Ghi chú: *(1) Tiểu cầu-golobule là từ không có trong từ điển thiên văn theo như kiến thức của người dịch được biết; từ này do người dịch dùng tạm và có vẻ không chính xác về mặt ngữ nghĩa cũng như phiên dịch. Thông thường, các từ "tiểu" khi chuyển từ tiếng anh thường đi với từ "minor" (như trong minor planet-một tên gọi khác của tiểu hành tinh) hay đuôi "-let" (như moonlet-mặt trăng nhỏ). Mặt khác, bản thân từ "golbule" nếu phiên dịch từ tiếng Anh phổ thông sang sẽ có nghĩa là những viên nhỏ hay giọt (như giọt nước), hay ở một số lĩnh vực khác, từ này chỉ đơn giản là "cầu" (như globule rouge-hồng cầu), tuy nhiên, khi dịch là "giọt", "cầu" hay "khối cầu" thì nghe không mạnh và không khác biệt với các định nghĩa khác cho lắm nên mới mạn phép chuyển thành là "tiểu cầu". Vài lời nói trên để người đọc được rõ.[/JUSTIFY] |
[JUSTIFY]2030000 năm
Tiền Mặt Trời ---------------------------------------------------------------Sau mười ngàn năm, khí bên trong tiểu cầu tiếp tục rơi khỏi rìa bên trong của cái kén, rơi vào bên trong cái nhân đặc ở trung tâm. Lúc này, nhân của tiểu cầu đang hình thành hình dáng rõ ràng-một quả bong khổng lồ, khoảng kích thước của Hệ Mặt Trời tính tới Sao Diêm Vương ngày nay. Bề mặt của nó vẫn quá lạnh để có thể nhìn thấy. Nhưng, cuối cùng, phần nhân bên trong của nó đã đạt đến nhiệt độ cần thiết-khoảng 10000 độ C-và phân tử ở đó đã tách thành hai nguyên tử hydro. Ghi chú: *(1)Từ gốc: tiền sao-protostar, tiền Mặt Trời-protosun Có một điều đặc biệt là bản thân từ Mặt Trời-Sun luôn được viết hoa vì là danh từ riêng, nhưng từ protosun lại được viết thường, có lẽ do tiền tố "proto-" mà ra, tuy nhiên, khi đọc nhiều từ khác thì thấy tiếng Việt vẫn giữ từ Mặt Trời viết hoa, vì vậy, để cho giống với các bản dịch khác thì ở đây cũng sử dụng theo cách đó.[/JUSTIFY] |
[JUSTIFY]21300000 năm
Tinh vân Mặt Trời ---------------------------------------------------------Sự suy sập của tiền Mặt Trời vẫn tiếp tục. Trong 100000 năm hay hơn nữa nó phồng lên thành một khối gần như hình cầu, hai cực bị dẹt do sự tự quay. Nhiệt độ bề mặt của nó khoảng vài ngàn độ, cuối cùng thì tiền Mặt Trời cũng lần đầu tiên được nhìn thấy. Và đường kính của nó bây giờ gần bằng quỹ đạo hiện nay của Sao Thủy-khoảng 100 triệu kilomet. Nhưng ngôi sao mới hình thành này không còn đơn độc nữa. Sau khoảng thời gian dài rơi vào trong theo vòng xoắn ốc như vậy đã làm phẳng những chất khí giống như miếng bột pizza bị kéo sợi trong không khí. Giờ đây, một cái bánh kẹp khí bụi khổng lồ xoay xoắn ốc và rơi ngay xuống bề mặt của tiền Mặt Trời. Mỏng hơn ở gần tâm, phồng lên theo chiều dọc ở rìa, cấu trúc này được gọi là Tinh vân Mặt Trời*(1). Ghi chú: *(1) Từ gốc: Tinh vân Mặt Trời-Solar Nebular, đĩa tiền hành tinh-protoplanetary disc hoặc proplyd[/JUSTIFY] |
Múi giờ GMT +7. Hiện tại là 10:01 AM |
© 2008 - 2024 Nhóm phát triển website và thành viên SANGNHUONG.COM.
BQT không chịu bất cứ trách nhiệm nào từ nội dung bài viết của thành viên.