Dụng cụ test gương cầu

longdatautovol · #1 06-09-2012, 09:11 AM

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Mình xin nói sơ qua một số pp test gương cầu:

+ test cách tử RONCHI với màn ronchi từ 50 vach 100 vach và 5000vach trên 1 inch dài

+test FOUCAULT

+test giao thoa MICHENSON hay các bạn thường gọi là test dưỡng quang học, test này rất khó đòi hỏi các gương bán mạ hoặc các gương cầu( gương parabol ) làm chuẩn phải vô cùng chính xác,trình độ chúng ta chưa đủ tầm làm cái này nên mình cũng không nói tới nó.

Dưới đây là các bài viết của các anh bên HAAC được dịch ra rất kỹ lưỡng

Bài của anh PHÚC

Bài của anh Lê Quang Thủy viết trên ttvnol

-----------

Test gương.

Hai pp Test phổ biến nhất là

- Test Foucault, cổ điển nhưng chính xác hơn tuy hơi khó xử dụng

- Test Ronchi dễ thực hiện, nhưng mang tính định tính. Một số TG chỉ dùng Test Ronchi kết hợp thêm một chương trình phần mềm giả lập để có thể so sánh với thực tế.

Máy Test giới thiệu ở đây rút từ trang http://stellafane.org/tm/atm/test/tester-main.html , rất dễ chế tạo ở điều kiện nghiệp dư.Máy có thể thực hiện cả 2 Test, bạn chỉ cần thay đổi màn chắn phù hợp. Khi mới bắt đầu, bạn hãy dùng Test Ronchi để KT nhanh, sau đó có thể chuyển sang Test Foucaut để định lượng chính xác hơn các sai lệch.

Nguyên lý máy Test :

Nguồn sáng đặt tại tâm gương và Mắt đặt sau cửa sổ quan sát ngay phía trên nguồn sáng, và nhận tia phản xạ từ gương.

Test Foucault : Chùm tia sáng phản xạ bị cắt bởi một cạnh dao có thể di chuyển dọc theo quang trục của gương Với gương cầu :.

- Nếu cạnh dao đặt ngay tâm gương, (điểm hội tụ của chùm tia) nó sẽ không cản chùm tia sáng và ta sẽ thấy mặt gương sáng mờ, đều. Hình 3a

- Cạnh dao di chuyển trước (hoặc sau) tâm gương, chùm tia bị cắt phân nửa trái ( hoặc phải) và ta có ảnh nửa đen. Hình 3b, 3c

Điều kiện để có ảnh đúng như lý thuyết (rất đơn giản, nhưng hơi khó thực hiện) là chiều dịch chuyển của dao phải đúng trên quang trục của gương. Bạn phải chỉnh rất thận trọng, tỉ mỉ cho đến khi có ảnh đúng.

Với gương Parabol ta có thể xem gần đúng là nhiều vòng gương cầu có các bán kính tâm khác nhau VD: A là tâm phần giữa và B là tâm phần biên gương. Hình 4

Ảnh nhận được tại các vị trí khác nhau trên quang trục Hình 5a

Ta cũng dễ dàng xác định được chính xác tâm (hay nói đúng hơn là độ sai lệch tâm) của từng vòng tròn.

Trong thực tế, ảnh thu được không rõ ràng, sắc nét như hình vẽ mà có chuyển tiếp sáng tối dần.

Tôi cũng chưa từng mài tạo dạng parabol cho gương nhưng khi thử gương số1, các sai lệch bán kính cong taị các vùng khác nhau trên gương thể hiện rất rõ.

Test Ronchi :

Màn Ronchi là một tấm nhựa hay kính trong suốt có in các sọc đen. Tuỳ theo gương, số sọc thường từ 50-150sọc/ 1”. Màn Ronchi được đặt ngay trước nguồn sáng và mắt người quan sát. Hình ảnh nhận được là ảnh giao thoa giữa chùm sáng phản chiếu và sọc trên màn.

Do đó nó phản ảnh chính xác hình dạng bề mặt gương :

Gương cầu : các sọc thẳng đứng ở mọi vị trí.

Gương Parabol : Trong tâm gương sọc cong vào, ngoài tâm sọc cong ra

Gương hyperbol : Sọc giống như gương parabol nhưng sọc cong nhiều hơn.

So sánh với hình ảnh từ một trong các chương trình giả lập, ta có thể nhận biết và hiệu chỉnh các sai lệch nếu có.

Test Ronchi rất dễ thực hiện do không cần phải chuẩn trực thật chính xác, và ảnh Ronchi rõ, dễ xem hơn ảnh Foucault

Chương trình giả lập tôi đang dùng là RonchiZ của Peter Smith rất dễ xử dụng, không cần cài đặt, chỉ giải nén và dùng. Bạn có thể load tại trang http://www.atmsite.org/contrib/Smith/RonchiZ/

MáyTest gồm 2 phần :

- Đế cố định

- Bàn trượt mang nguồn sáng và màn che (Ronchi hay dao) có thể dịch chuyển:

1/ Dịch chuyển tinh bằng trục vít ( 6mm) và đo được bằng đồng hồ Dial indicator hay đĩa số theo chiều quang trục

2/ Dịch chuyển ngang để chỉnh cạnh dao cắt vào chùm tia phản xạ trong Test Foucault.

Có thể bỏ qua phần giá đỡ đèn laser chuẩn trực, thực tế, nó rất khó dùng. Chuẩn bằng đèn Led của máy là đủ.

Các bạn xem bản vẽ chi tiết tại trang web trên .Tôi không post lại vì sẽ choán nhiều chỗ.

Các chi tiết thật ra không cần hoàn toàn chính xác theo bản vẽ. Các bạn chỉ cần chú ý thực hiện tốt 2 yêu cầu về chuyển động của bàn trượt là đủ.

Để đo kiểm gương cầu, bạn chưa cần phải lắp Dial indicator hay đĩa số. Với trục vít ren M6 khi xoay một vòng bàn trượt sẽ dời đi 1mm.

Màn Ronchi 100 sọc /1” bạn load tại trang http://stellafane.org/tm/atm/test/im...chi_screen.gif

Save vào đĩa đưa đến các cửa hàng chuyên về in, chế bản nhờ họ in trên film (chỉ mất vài ngàn đồng). Chú ý tỉ lệ cho đúng. Bạn có thể tăng gấp đôi kích thước để có thêm màn 50LPI

Các chi tiết điện tử, giá rất rẻ, đèn Led 10mm, điện trở 10ohm 1/4w, công tắc, hộp pin bạn có thể mua tại chợ Nhật tảo TP HCM, hay các cửa hàng điện tử. Giá mỗi thứ chỉ khoảng 3000đ.

Khi lắp nếu đèn Led không sáng bạn chỉ cần đổi 2 đầu dây đèn là xong.

Nếu đèn Led loé sáng rồi tắt, đèn của bạn có công suất hơi thấp, bạn thay đèn khác và bỏ bớt 1-2 điện trở 10ohm để giảm bớt dòng điện qua đèn.

Chúc các bạn thành công.

Bài của anh fairydream

Nhiều bạn hỏi máy test ronchi làm như thế nào. Đây là chuyện đơn giản nhất là search google, còn đã có người dịch cho các bạn rồi như ở trên thì quá khỏe, chỉ cần suy nghĩ một chút. Suy nghĩ không rõ chỗ nào thì hỏi chỗ đó, còn bắt phải trình bày lại cả cho các bạn thì chẳng ai rảnh đâu, và cũng chẳng thèm nói.

Link tham khảo:http://www.jlc.net/~force5/Astro/ATM...ultTester.html

Ở đây mình sẽ trình bày lại ronchi test cho rõ ràng hơn

Trích:

Test Ronchi :

Màn Ronchi là một tấm nhựa hay kính trong suốt có in các sọc đen. Tuỳ theo gương, số sọc thường từ 50-150sọc/ 1”. Màn Ronchi được đặt ngay trước nguồn sáng và mắt người quan sát. Hình ảnh nhận được là ảnh giao thoa giữa chùm sáng phản chiếu và sọc trên màn.

Như vậy đầu tiên là phải đi in cái màn Ronchi. Ở các tiệm in, photocopy lớn đều có thể in trên các tấm nhựa trong.Nếu không in được màn ronchi thì khỏi nghĩ đến chuyện test làm gì nữa ^^.

In xong màn ronchi rồi đọc ở trên sẽ thấy nguyên lý máy test rất đơn giản.

Đặt gương dựng đứng rồi nhìn gương qua màn ronchi với 1 nguồn sáng đặt phía sau màn để tạo giao thoa trên bề mặt gương, di chuyển khoảng các từ màn ronchi đến gương để kiểm tra bề mặt, tiêu cự bằng dạng của vân giao thoa.

Đây là cấu tạo đơn giản nhất của máy test ronchi mà bạn dangthephuc đã hướng dẫn anh em trong lớn mài gương làm

(Mình vẽ hơi nhầm chút, các bạn lưu ý mắt và led đều ở cùng phía của màn)

Lưu ý là LED cần được mài đầu cho bằng để tạo ánh sáng phân tán, tùy loại led mà cần mắc nối tiếp thêm điện trở để hạn dòng với nguồn điện là 2 pin AA.

Gương bạn có thể dựng đứng trên cạnh tường...

Nhưng khó khăn nhất là phải chỉnh độ nghiêng của gương, hướng của nguồn sáng sao cho có thể nhìn thấy vân giao thoa trên bề mặt gương. Nếu chỉ làm đơn giản như trên sẽ cực kì khó khăn.

Phức tạp nhưng lại đơn giản và thuận tiện cho việc test ta sẽ làm

Đế gương

Là giá đặt gương sao cho có thể thay đổi độ nghiên của gương được

Để gương giúp thay đổi độ nghiêng của bề mặt gương bằng ốc vặn.

Đế đặt màn ronchi

Ốc vặn để thay đổi độ nghiêng của nguồn sáng và màn

Tùy vị trí của gương đến màn ronchi mà ta có dạng vân giao thoa khác nhau. Từ trên xuống: trong bán kính cong của gương, đúng bán kính cong, ngoài bán kính cong. (tiêu cự bằng bán kính/2)

Test ronchi giúp ta xác định chính xác tiêu cự của gương đến từng mm. Để giúp chỉnh đúng vị trí R ta cần làm thêm 1 vít vặn(longitudinal screw) và rãnh trượt(V glide) cho phần đặt màn ronchi với phần đế bên dưới

--

Xong giờ là show ảnh cái test ronchi của anh Thủy làm, phần màn ronchi có thể thay bằng các lưỡi dao dể chuyển sang test Foucault.

Ảnh Đế gương mọi người xem ở trên

Khi đã làm xong máy test và đã load phần mền ronchi về máy tính đến khâu mài bóng, khi đã mài bóng gương trong 30phut guong lúc này đã sáng đủ để test ronchi,các sọc gương cầu sẽ là thẳng các bạn có thể so sánh với chương trinh giả lập.Ban đầu gương sẽ không xuất hiện lỗi nhưng mài theo thời gian các lỗi do mài tinh để lại sẽ xuất hiện cho nên cần test liên tục sau mỗi 30 phút hoặc 1 giờ mài.

Bài của anh Thủy về định tính lỗi của gương cầu

Chẩn đoán và sửa lỗi gương qua ảnh Ronchi .

Thông thường, với gương cầu, việc test ảnh Ronchi khá đơn giản, các sọc Ronchi phải thẳng, đường biên sọc ronchi không biến dạng .

Các lỗi thường gặp có thể xem qua hình trên, tôi lấy từ trang

chỉ “phụ đề” thêm cho rõ hơn.

Việc nhận dạng lỗi chính xác rất quan trọng để có cách xử lý đúng. Thao tác mài sửa dạng lần đầu chỉ thực hiện trong khoảng 5-10’, sau khi rửa gương, để nguội hoàn toàn, mới test lại, đánh giá thao tác sửa có đúng hướng không.

Thao tác mài bóng cơ bản là MOT (Mirror on Top, gương bên trên) biên độ mài thay đổi ngẫu nhiên quanh 1/3D.

Đĩa mài bóng phải được ép nguội ít nhất 15’ trước khi mài. Trong khi mài, nếu có cảm giác không “êm”, bị trượt, giật cục, phải ép lại đĩa mài.

Tốc độ mài nên chậm ( tối đa 1 stroke / sec), mỗi phiên mài chỉ khoảng 30’-1h, tránh mài quá lâu gây nóng làm biến dạng gương.

1/ Gương chưa có dạng cầu mà có dạng ellipse theo trục ngắn. Vùng ngoài có bán kính cong nhỏ hơn vùng tâm gương do biên độ mài hơi ngắn . Chỉ cần mở rộng biên độ mài một chút hay chuyển sang tư thế TOT (Tool on Top, Đĩa mài bên trên) .

2/ Gương bị biến dạng hyperbol : Vùng ngoài có bán kính cong lớn hơn vùng tâm gương do biên độ mài hơi lớn hơn 1/3D. Lỗi này hơi khó trị. Phải giảm bớt biên độ mài một chút và mài tiếp (hơi lâu !)

3/ Gương bị 1 vòng lõm ở vị trí 0.7D :

4/ Gương bị 1 vòng lồi ở vị trí 0.7D

Lỗi 3 và 4 là do đĩa mài bóng không đều, nên ép nóng lại thật kỹ, nếu không xử lý nổi, nên đúc lại đĩa mài mới.

5/ Gương bị cao biên. chuyển sang tư thế TOT trong vài phút.

6/ Gương bị thấp biên. Lỗi rất khó trị, thường là do lực ép bàn tay lên cạnh gương quá mạnh hay nhựa đường quá mềm, cạnh gương bị ấn sâu vào đĩa mài và bị mài thấp xuống. Giảm biên độ mài xuống còn 1/4D.

7/ Gương bị lõm giữa và thấp biên. Giảm biên độ mài một chút.(giống lỗi 2)

8/ Gương bị lồi giữa và thấp biên. Mài lệch tâm, vùng lồi giữa gương mài vào vùng biên của đĩa mài, sau đó quay trở lại mài xuyên tâm norma stroke 1/4D để sửa thấp biên.

9/ Gương bị lồi giữa. Tăng biên độ mài một chút.(giống lỗi 1)

10/ Gương bị lõm giữa. Giảm biên độ mài một chút.(giống lỗi 2)

11/ Gương bị biến dạng lồi lõm không đều. Giảm tốc độ mài , ép nóng lại đĩa mài.

12/ Gương bị biến dạng lồi lõm không đều và loạn thị. Các vạch đổi chiều nghiêng khi ra ngoài tâm gương , lỗi này là do xoay gương và đĩa mài không tốt, thường rất khó trị, nên quay trở lại bước mài tinh cuối.

Hình so sánh giữa test ronchi và foucault các lỗi địa phương cùng pp sửa trên đĩa mài

Thêm 1 bài viết từ ANHTHUY

PP Test Foucalt cho kết quả mang tính định lượng, tức là có thể đánh giá chính xác mức độ lệch dạng parabol đến 10-5 inche.

Về mặt định tính, rất thú vị là khi xem ảnh Foucault, ta có cảm giác như là đang nhìn mặt gương với chùm tia sáng chiếu song song từ phía trái qua mặt gương vậy.(cùng với chiều cạnh dao cắt vào chùm tia phản xạ)

Tất cả các ảnh trong hình vẽ này đều ở vị trí trong tâm gương

Với mặt gương cầu, hình 1a, toàn bộ bề mặt mờ đều, tức là mặt cầu sẽ tương đương với 1 mặt phẳng. Hình 1d là ảnh Ronchi, hình 1b biểu thị lỗi địa phương (lúc này là không có lỗi) tương ứng với mặt phẳng biểu kiến của Test Foucault.

Hình 2 cho thấy hiện tượng thấp biên, cạnh bên trái gương chiếu sáng và bên phải tối đen như là nó bị thấp hẳn xuống so với vùng tâm gương vậy.

Tuy vậy, test Foucault, do có độ nhạy cao, cần phải thực hiện trong phòng đủ tối, không có gió và ít có đối lưu nhiệt thì mới cho ảnh đủ rõ để phân tích.

Ở đây, vì gương 150mm F8 rất gần với dạng cầu, ta chỉ cần test Ronchi là đủ.

PP sửa lỗi giới thiệu ở đây gọi là PP làm thay đổi hình dạng bề mặt đĩa mài để sửa những lỗi tương ứng trên mặt gương. Những chỗ trên đĩa mài tương ứng với mặt gương cần được giữ nguyên sẽ được làm thấp xuống để không còn gây tác động mài, những chỗ còn lại sẽ được mài thấp xuống. Có 2 cách làm thấp :

- Cạo nhiều vạch trên vùng cần làm thấp để giảm tiếp xúc với mặt gương.

- Cắt những vành dạng ngôi sao giấy ứng với những vùng đĩa mài cần làm thấp, ép lên đĩa để vùng này không còn tiếp xúc với gương nữa.

các PP này chỉ thực hiện khi lỗi khá lớn, pp mài sửa bình thường không có tác dụng. Thực tế, từ trước tới nay, anh chỉ dùng pp ép vành giấy có 1 lần duy nhất nên cũng không có nhiều kinh nghiệm cho lắm, anh em cứ việc xem hình (khá rõ) và thực hiện thử xem sao.

Có điểm bất lợi là đĩa mài sau khi sửa như vậy nếu sai lầm, để trở về dạng bình thường phải ép nóng nhiều lấn, nhưng chưa chắc đã tốt, nếu muốn có đĩa mài như ban đầu, phải cạo bỏ và đúc lại lớp nhựa mới.