Sứ mệnh kính viễn vọng

[aumy.wood]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Sứ mệnh kính viễn vọng

Chúng ta đã không có năm quốc tế thiên văn 2009 nếu chưa có những phát minh về công cụ viễn vọng. Lịch sử viễn vọng kính bắt đầu rất sớm ở các nền văn minh cổ, nhưng ngành thiên văn học hiện đại được đánh dấu bằng viễn vọng kính Galileo.

Phiên bản kính viễn vọng Galileo


Kính viễn vọng Hubble, bên ngoài Trái đất

Kính viễn vọng Gallileo ra mắt công chúng tháng 8-1609. Nhờ công cụ này, Galileo phát hiện bốn vệ tinh quay quanh sao Mộc và chứng minh thuyết Trái đất quay quanh Mặt trời của Nicolaus Copernicus. Người thợ kính Hans Lipperhey đã không nghĩ được rằng việc lắp thấu kính vào hai đầu của một cái ống để phóng đại các vật thể xung quanh lại trở thành công cụ nhìn ra vũ trụ.

Kính viễn vọng Newton đưa vào sử dụng khoảng năm 1668. Isaac Newton đã không dùng thấu kính hội tụ mà cho nguồn sáng tập trung một điểm nhờ phản chiếu trên một mặt cong. Kết quả là tầm nhìn xa hơn, hình ảnh sắc nét hơn vì giảm được tán xạ. Nhưng vào thời ấy việc tạo ra các bề mặt kim loại phản chiếu hoàn hảo rất khó khăn, vì thế đến cả trăm năm sau loại kính thiên văn này mới được phổ biến.

Đài quan sát Yerkes ở Wisconsin, Hoa Kỳ

Kính viễn vọng Harschel ra đời các năm cuối 1700 với một tấm gương phản chiếu kỷ lục 1,2m. Từ đó hệ thống kính viễn vọng lớn nhỏ của nhà Harschel bắt đầu quét lên bầu trời một cách hệ thống và thực hiện được việc phân nhóm hàng trăm tinh vân cùng các ngôi sao.

Từ cuối thế kỷ 19, kỹ thuật chế tạo kính viễn vọng cải tiến nhanh chóng và nhiều đài thiên văn được thiết lập. George Ellery Hale được nhắc đến nhiều vì nhà thiên văn này đứng đằng sau nhiều bản thiết kế chế tạo và vận động tài trợ nhiều dự án. Kính viễn vọng khúc xạ (refractor) được đặt tại đài quan sát Yerkes (vịnh Williams, Wisconsin, Hoa Kỳ) năm 1895 có đường kính 1m, lớn nhất lúc bấy giờ.

Mấy năm sau Hale chế tạo loại kính viễn vọng phản xạ bằng thủy tinh kích thước lớn, mở ra thế hệ kính thiên văn hiện nay. Bộ kính 1,5m khởi công sản xuất từ năm 1908 và khi kính này chưa hoàn tất thì năm 1917 bộ kính 100-inch (2,5m) cũng bắt đầu khởi công. Cả hai được đặt ở đài quan sát Mount Wilson tại Los Angeles (Hoa Kỳ). Cuối cùng, nhờ có kỹ thuật sản xuất thủy tinh pyrex, năm 1948 kính viễn vọng Hale 5,1m được đưa vào hoạt động ở đài Palomar (Los Angeles), 10 năm sau khi nhà thiên văn qua đời.

Ăngten thiên văn VLA, tại Socorro, New Mexico, Hoa Kỳ

Loại kính viễn vọng nhận sóng vũ trụ được thiết lập trên căn bản ăngten radio, khởi đầu từ Horn Antenna (1959) đặt tại Phòng thí nghiệm Bell Telephone. Năm 1965, Arno Penzias và Robert Wilson của Bell Labs phát hiện dư ba của vụ nổ vũ trụ big-bang, từ đó họ nhận được giải Nobel năm 1978. Bộ kính nổi tiếng loại này đặt ở Socorro (New Mexico) năm 1980, có tên VLA (Very Large Array), gồm 27 ăngten đường kính 25m, được các nhà thiên văn thế giới hiện nay dùng trong nghiên cứu từ các tinh vân đến những lỗ đen vũ trụ.

Ngày 24-4-1990 đánh dấu sự ra đời của thế hệ kính viễn vọng không gian, với việc phóng thành công kính Hubble lên quỹ đạo 600km bên ngoài Trái đất. Số lượng kính viễn vọng hiện nay đã rất lớn, và kỹ thuật chế tạo luôn được phát triển để hoàn thiện cái nhìn của nhân loại vào không gian và vào chính mình.

(Theo Tuổi trẻ)