Câu chuyện thú vị về những chòm sao

[ptchien]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

GẤU LỚN BÁO MÙA XUÂN – CHÒM SAO ĐẠI HÙNG (URSA MAJOR-PLOUGH(BIG DEPPER) )

++Chòm sao Đại Hùng là 1 trong những chòm sao quan trọng nhất, sáng nhất bầu trời phương bắc. 7 sao Bắc đẩu nổi tiếng nằm trong chòm sao này. Bốn mùa đều thấy chòm sao này. Sau hoàng hôn vào mùa xuân quan sát nó là thuận lợi nhất.



++Chòm sao Đại Hùng được tưởng tượng thành một con gấu lớn. Trên bản đồ sao, cán của 7 sao bắc đẩu là cái đuôi dài của gấu. Bốn sao ở gáo là thân gấu, một số sao mờ khác làm thành đầu và chân gấu.



++Trong câu chuyện thần thoại Hy Lạp cổ, con gấu này là hóa thân của Alisto, một cô gái đẹp nhu mì được thần Jeus, vua của các thần, yêu nên đã sinh ra Acas. Vợ của Jeus là Hera biết rất tức giận đã biến Alisto thành con gấu cái. Jeus thương, đã đưa lên trời thành chòm sao Đại hùng.



++Chòm sao này có hơn 100 ngôi sao có thể nhìn thấy bằng mắt thường trong đó có 6 sao cấp II, 6 sao cấp III, số còn lại rất nhiều sao cấp IV. Sáu ngôi sao cấp II đều phân bố trên Bắc đẩu, cho nên 7 sao Bắc đẩu rất nổi bật trong chòm Đại hùng. Sau buổi hoàng hôn mùa xuân, con gấu này treo ngược trên bầu trời, đuôi (tức cán gáo) chỉ về phía đông. Vì vậy người Trung Quốc cho là con gấu báo mùa xuân.



++Trong chòm sao Đại hùng có một sao đôi nổi tiếng, đó là Khai dương và sao Phò. Người ta vẫn dùng để kiểm tra thị lực. Trong những đêm trời quang, nếu có thể dùng mắt thường phát hiện được sao Phò, coi như thị lực đạt 1,5. Các nhà thiên văn quan sát thấy rằng, tuy Khai dương và sao Phò có vẻ gần nhau, nhưng thực ra chúng ở cách nhau khá xa. Những trường hợp như vậy rất nhiều trong thiên văn, trên thực tế không phải là sao đôi hoặc sao tụ.

CON CỦA GẤU LỚN- CHÒM SAO TIỂU HÙNG

(Ursa Minor-the little Dipper-The Little Bear-The Lesser Bear)

++Chòm Tiểu hùng áp sát ngay cạnh chòm Đại hùng, gồm có 28 ngôi sao trên cấp 6, trong đó tiểu hùng α là ngôi sao Bắc cực (Polaris star) nổi tiếng nằm ở bầu trời cực bắc. Sao bắc cực và 6 ngôi sao mờ sáng (cấp 2 – 4) làm thành một cái gáo (gầu) nhỏ giống như 7 sao Bắc đẩu, chỉ có điều là hình dạng và hướng chỉ của cán gáo khác với bắc đẩu. Sao Bắc cực(Polaris star) nằm ở đầu mút của cán gáo.Vì chòm tiểu hùng gần sát bắc thiên cực nên phần lớn bắc bán cầu cả 4 mùa đều có thể nhìn thấy được nhưng Chòm Tiểu Hùng không sáng như Chòm Đại Hùng . Thế nên những đêm sáng trăng hay ở thành phố khó có thể thấy được nó.Trong 7 ngôi sao tiểu hùng, từ α và β tương đối sáng, thuộc cấp sao 2, những ngôi khác đều tối. Do đó, Tiểu hùng không rõ ràng như Đại hùng(Ursa Major). Vào những đêm trăng sáng hoặc trong thành phố rất khó thấy.



++Trong thần thoại Hy Lạp, Tiểu hùng là con của Alisto, tên là Acas. Sau khi Alisto bị vợ thần Jeus là Hera biến thành gấu, đã phải sống đau khổ trong 15 năm. Bây giờ Acas đã lớn, trở thành 1 thợ săn giỏi. Một hôm, Acas đi săn trong rừng, Alisto trông thấy, nàng quên rằng mình đã thành gấu, vội giang tay định ôm lấy con. Acas không biết đấy là mẹ mình, cậu vội bắn gấu. Lúc đó, cha cậu là thần Jeus ở trên trời trong thấy sợ Acas giết chết mẹ cậu, vội vàng biến cậu cũng thành gấu. Hera thấy hai mẹ con Alisto đều được lên trời, lòng ghen càng như lửa đổ thêm dầu, bà vội đến nhờ anh mình là thần biển Poseidon giúp đỡ , vĩnh viễn không cho mẹ con Alisto xuống biển uống nước. Do đó, 2 mẹ gấu mãi mãi chạy vòng trên bầu trời bắc cực, không bao giờ được lặn xuống biển (tức dưới đường chân trời), vẫn chưa hả giận. Hera còn phái một tay thợ săn dắt theo hai con chó săn hung dữ theo sát gót Đại hùng và Tiểu hùng. Người thợ săn này chính là chòm Mục phu và chòm Liệp khuyển (chó săn).



++Trên hình sao, 4 ngôi sao , β,γ ,η,θ là thân gấu. 3 ngôi sao khác ζ , δ , α là đuôi gấu. Chót của đuôi gấu anpha là sao Bắc cực. Vì chòm sao Tiểu hùng gần sát Bắc thiên cực (Bắc cực của thiên cầu), nên phần lớn Bắc bán cầu cả 4 mùa đều có thể nhìn thấy.







Trên bầu trời mùa đông, từ chòm sao Song tử, nhìn theo sông Ngân hà về hướng Tây có 5 ngôi sao sáng làm thành một hình ngũ giác. Ngôi sao về cực Nam trong hình ngũ giác này là sao Kim ngưu ß. Bốn ngôi sao kia và những sao chung quanh tạo thành chòm sao Ngự phu. Ngôi sao sáng nhất của chòm sao này Ngự phu alpha, còn gọi là Ngũ xa 2.

Sơ đồ chòm sao Auriga (Ảnh: membres.lycos)

Môt nửa chòm Ngự phu nằm trong Ngân hà, phía Đông Nam là chòm Song tử, phía Tây Bắc là chòm Anh tiên, phía Nam là chòm Kim ngưu, phía Bắc là chòm Lộc báo. Ta có thể căn cứ vào chòm Ngự phu để tìm sao Bắc cực. Nối sao ø và sao ß kéo dài về phương Bắc khoảng 3 lần ta sẽ gặp sao Bắc cực.

Thần thoại Hy Lạp kể rằng cha của Zeus là Kronos rất nhẫn tâm, ăn thịt tất cả những đứa con của mình vì ông ta tin vào lời tiên chi rằng sẽ có một đứa con sẽ thay thế ông ta, cai quản các thần. Đến lúc Zeus ra đời, mẹ Zeus đã đánh lừa Kronos, trao cho ông một cục đá để ông ta ăn, rồi bí mật đưa Zeus ra nuôi ở đảo Crete bằng sữa dê. Về sau Zeus lật đổ Kronos cai trị các thần, nhớ công nuôi dưỡng của dê mẹ, nên đã đưa dê mẹ và hai dê con lên trời trở thành con dê ngồi trên vai người chăn dê trong chòm Ngự phu. Zeus và vợ là Hera sinh ra một đứa con tên là Hephalestus chân bị què. Ông này có đứa con cũng có tật ở chân, đi lại khó khăn nên đã sáng tạo ra một chiếc xe 4 ngựa, tự mình đánh xe, đi lại trở nên dễ dàng hơn. Thần Zeus thưởng công đó, đưa lên trời thành chòm sao Ngự phu. Zeus giao dê mẹ và 2 dê con cho ông trông coi hộ.