Trăng Quầng Thì Hạn Trăng Tán Thì Mưa
Bài viết của mình gần 2 năm trước trên ttvnol và olympia
23 Tháng Mười Một, 2006
------------
Trước hết, vì sao phải có topic này. Đối với tôi quan sát thiên nhiên là một điều rất thú vị nó ẩn chứa rất nhiều điều huyền diệu . Trăng sao, bầu trời xanh hay thậm chí chỉ một áng mây lơ đãng cũng ẩn chứa nhiều thứ mà chúng ta cần tìm hiểu.
Với câu tục ngữ
"Trăng quầng thì hạn trăng tán thì mưa" là một kinh nghiệm dự báo thời tiết của ông bà ta . Khi tôi và các bạn khác tìm hiểu câu tục ngữ này điều đầu tiên là vấp phải khái niệm thế nào là
"quầng" thế nào là
"tán". Khó khăn khi không được chỉ dẫn trực tiếp từ ông bà những người đã rất gần gũi với thiên nhiên.
Khi tra cứu qua từ điển, sách vở và các khái niệm tương đương của phương tây quầng và tán đã được xác định . nhưng điều mâu thuẫn -điều khiến tôi thắc mắc phải mở topic này chính là câu tục ngữ của Việt Nam lại dường như mâu thuẫn với giải thích về khí tượng và kinh nghiệm quan sát của phương Tây . điều này tôi sẽ trình bày rõ duới đây.
Điều tôi mong ở các bạn là sau khi đọc bài này nếu bạn nào hay nghắm trăng sao xin để ý hiện tượng và vui lòng trình bày những gì quan sát được cho tôi trong chủ đề này .
Riêng với bạn nào may mắn còn được những người lớn chỉ bảo về câu tục ngữ này về khái niệm quầng và tán và ý nghĩa của nó cũng xin cho tôi biết . Vì rất có thể những định nghĩa duới đây là lầm lẫn.
Thế nào là "quầng" thế nào là "tán"
Trước hết chúng ta xem từ điển tiếng việt.
-Quầng: Vòng tròn sáng nhiều màu sắc bao quanh các nguồn sáng, sinh ra do
ánh sáng nhiễu xạ trên các hạt nhỏ cùng kích thước. Quầng của mặt trời hay mặt trăng thường xuất hiện khi có đám mây mỏng bay qua, những hạt nước nhỏ của đám mây gây ra nhiễu xạ ánh sáng.
-Tán: Vòng sáng mờ nhạt nhiều màu sắc bao quanh mặt trời hay mặt trăng do sự
khúc xạ và phản chiếu ánh sáng qua màn mây.
Theo Từ điển vật lí phổ thông -Dương Trọng Bái , Vũ Thanh Khiết
Quầng: Vòng tròn sáng nhiều màu sắc bao quanh các nguồn sáng, sinh ra do
ánh sáng nhiễu xạ trên các hạt nước nhỏ.
Quầng Mặt trời hoặc mặt trăng thường xuất hiện khi có một đám mây mỏng che ngang.
Quầng có bán kính góc chừng 3' -4' và viền tím ở trong viền đỏ ở ngoài.
Tán: Được sinh ra do
ánh sáng khúc xạ qua các tinh thể băng trong những đám mây rất cao.
Có bán kính góc lớn hơn nhiều và viền đỏ ở trong, viền tím ở ngoài.
Từ các định nghĩa của việt nam. quay sang phưong tây. Thì thấy
Vòng sáng xung quanh mặt trăng chia làm hai loại
http://www.wnrmag.com/stories/1998/f...ing.htm#corona
Halo và Corona
+Corona:http://ww2010.atmos.uiuc.edu/(Gh)/gu.../wtr/coro.rxml
Là vòng tròn kích thuớc nhỏ không tách bạch rõ ràng với mặt trăng do
ánh sáng bị nhiễu xạ khi qua các hạt nước mưa.
Có màu vàng trắng hoạc có màu hơi xanh ở trong và hơi đỏ ở ngoài.
Hình Moon Corona
(Ảnh Tân Khải - HAAC)
+Halo: http://ww2010.atmos.uiuc.edu/(Gh)/gu...e/halo/22.rxml
Là vòng có kích thước rất lớn có khi có
đường kính góc là 22 độ (chú ý đường kính góc của Mtrăng chỉ là 0.5 độ) được tạo thành do ánh sáng qua lớp mây cao khi đó bị
khúc xạ bởi các tinh thể băng. Halo thường có
màu nhạt như màu ngọc trai hay có màu cầu vồng đỏ ở trong tím ở ngoài
Hình Halo
(Ảnh Đình Đôn- HAAC)
Sun Halo ở TP.HCM và Đà Nẵng
http://www.vietastro.org/forum/showthread.php?t=1222
Nhìn hình chắc hẳn ai trong số chúng ta cũng đã thấy. Chính tôi cũng đã quan sát rất nhiều nhưng lại không để ý sự dự báo thời tiết của nó. Qua cá khái niệm của Việt nam và ứng với định nghĩa của nước ngoài có thể xác định
Quầnh là Corona , Tán là Halo kèm theo sự quan sát như các hình.
"Quầng hạn Tán mưa "
Vòng sáng bao quanh mặt trăng mặt trời vốn từ lâu được dùng để dự báo thời tiết trong dân gian ở trong các nền văn hóa .
Như trong quyển "10 vạn câu hỏi vì sao" của Trung Quốc
http://vietsciences1.free.fr/vietsci...ivisao2.htm#46
(các bạn lưu ý khi đọc bài này đã đánh đồng khái niệm quầng và tán làm một )
Dân gian tây phương có câu "Halo around the moon, rain soon." theo trên halo là tán thì câu này ứng với vế "trăng tán thì mưa" .
Đến đây chưa có điều gì mâu thuẫn cả .
Nhưng đến câu "trăng quầng thì hạn" hãy xem kinh nghiệm phương tây như thế nào ?
Ở đây thấy nói như thế này
http://www.wnrmag.com/stories/1998/f...ing.htm#corona
Since coronas are produced by lower clouds composed of water droplets, they indicate that rain- or snow-producing clouds are much nearer and precipitation is imminent.
Do Corona- quầng được tạo ra từ những đám mây ở dưới thấp hơn cấu tạo bởi những giọt nước nhỏ, chúng cho biết khi những đám mây tạo ra mưa hay tuyết càng ở ngần mặt đất và những cơn mưa sắp xảy ra
precipitation is imminent:mưa sẽ đến !!!!
Vậy thế nào là "quầng thì hạn" mâu thuẫn quá . Chẳng lẽ nhận định của ông bà ta sai .
Sau khi thảo luận với 1 số bạn thì có lẽ sự hình thành nên thời tiết còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố .
Có lẽ không có gì hơn là hãy cùng nhau quan sát. Do tôi đang ở tpHCM ít có dịp quan sát bầu trời nên rất mong các bạn quan sát được hãy post lên kết quả của mình rồi cùng nhau rút ra kết luận .