2- Nghề thiên văn
Năm 1950, tôi được gia đình gửi sang Paris du học. Từ một xứ ở vùng nhiệt đới, gần như thường xuyên chan hòa ánh nắng, tôi tới Paris nước mắt rưng rưng trước những hình ảnh những biệt thự màu xám tại quảng trường Concorde, vào một buổi chiều thu ảm đạm. Gia đình đề nghị tôi học ngành hóa để sau này chế ra giấy và phim ảnh, khỏi phải nhập những vật liệu này. Bởi vì hồi đó, gia đình tôi làm nghề ảnh, nghề truyền thống của làng Lai Xá, quê tôi ngay cạnh thủ đô Hà nội. Tuy nhiên, những ấn tượng trước vẻ đẹp của thiên nhiên đã ngấm ngầm thúc đẩy tôi hâm mộ ngành thiên văn, để chụp chân dung của những vì sao trong vũ trụ.
Từ thời xa xưa bầu trời vẫn là đối tượng hấp dẫn đối với con người. Có những gì đằng sau nền trời đầy sao lấp lánh? Mặt trời, Mặt trăng và các tinh tú có ảnh hưởng gì đến con người? Thiên văn học ngày nay liên quan đến nhiều lĩnh vực khoa học và kỹ thuật. Vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên lý, hóa, sinh mà các nhà thiên văn muốn tìm hiểu. Những sự kiện xảy ra trên bầu trời có thể có tác động đến môi trường và đời sống nhân loại. Những vệ tinh và những trạm vũ trụ được phóng lên không gian, không những để thám hiểm các thiên hà xa xôi, mà còn để quan sát hành tinh Trái đất quý báu của chúng ta. Trong tầng khí quyển có nhiều phản ứng hóa học phức tạp diễn ra duới ánh sáng Mặt trời. Ngoài nitơ, oxy, khí carbonic và hơi nước, còn có một lớp khí ozon ở độ cao từ 12 đến 50 km. Tầng ozon này che chở sinh vật vì ngăn chặn được bức xạ tử ngoại độc hại của Mặt trời. Những khí đủ loại bốc từ mặt đất lên không trung có tác động đối với khí quyển và gây ra hiệu ứng nhà kính.
Liệu chúng ta sống hoàn toàn cô độc trong Vũ trụ, hay còn có những nền văn minh khác ở bên ngoài Trái đất? Việc tìm kiếm các nền văn minh này rất phức tạp. Mục tiêu đầu tiên là cần phát hiện những hành tinh ở bên ngoài Hệ Mặt trời và những chất hóa học hữu cơ liên quan đến sự sống. Sinh vật chỉ có thể tồn tại trên những hành tinh có điều kiện lý hóa thích hợp. Cho tới nay, các nhà thiên văn đã phát hiện được hơn một trăm hành tinh lớn hơn cả hành tinh Mộc, hành tinh "Chúa tể" của Hệ Mặt trời. Những hành tinh này là những đồng hành của một số sao trong Dải Ngân Hà. Những kỹ thuật hiện đại dùng để che ánh sáng của ngôi sao đang được phát triển để phát hiện loại hành tinh nhỏ bé như Trái đất. Nhờ quá trình tiến triển của khoa học và kỹ thuật làm kính thiên văn lớn, "cánh cửa" của Vũ trụ đã được hé mở để nhân loại ngó nhìn vào bầu trời bao la.
3- Quá trình nghiên cứu khoa học
Tôi chỉ trình bày một số công trình mà tôi cho là những cột mốc trên chặng đường nghiên cứu thiên văn học của tôi. Khởi đầu là một nhà thiên văn vô tuyến, tôi sử dụng vào những năm đầu của thập niên 60, kính thiên văn của Pháp đặt tại Nançay, cách Paris 180 km về phía nam. Kính thiên văn vô tuyến Nançay thuộc loại lớn, có kích thước 200 met trên 35 met, hoạt động trên lĩnh vực những bước sóng cm (từ 9 tới 21 cm)