PDA

View Full Version : Dự báo dịch bệnh bằng vệ tinh


safashion
25-08-2012, 09:53 AM
Dự báo dịch bệnh bằng vệ tinh


Dựa vào dữ liệu thu thập từ vệ tinh, giới khoa học hy vọng dự báo được các đợt bùng phát và xu hướng lây nhiễm của nhiều dịch bệnh nguy hiểm hiện nay như cúm gia cầm, cúm A/H1N1 hay dịch tả.

Tại Trung tâm Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA), một số chuyên gia đang tập trung nghiên cứu dữ liệu mà vệ tinh vừa thu thập và gửi về trái đất. Thế nhưng, những nhà khoa học thuộc Chương trình Ứng dụng Khoa học Trái Đất này lại không đi tìm kiếm tên lửa đạn đạo của đối phương, mà họ đang phân tích dữ liệu để đưa ra dự báo về... nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Giám đốc chương trình John Haynes cho biết, việc sử dụng công nghệ vệ tinh không chỉ giúp cơ quan y tế kiểm soát các đợt dịch bệnh bùng phát tại khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng mà còn giúp cung cấp thông tin về xu hướng di chuyển của động vật mang mầm bệnh như côn trùng hay loài gặm nhấm trên phạm vi toàn cầu.

Phương tiện dự báo hữu hiệu

Nước, khí hậu hay các sự kiện thời tiết bất thường cũng như lượng mưa có mối liên quan chặt chẽ với các đợt bùng phát dịch bệnh truyễn nhiễm. Trong các hiện tượng thời tiết, lũ lụt thường xuyên xảy ra nhất, ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người mỗi năm và liên quan trực tiếp đến các đợt bùng phát dịch tiêu chảy, tả, thương hàn hay viêm gan. Thực tế cho thấy một vài đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng xảy ra tại châu Phi, hay Ấn Độ liên quan trực tiếp đến các đợt lũ lụt trong năm 2008.

http://www.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/dvbaogiay/20090828/KH-29-8-ve-tinh-3-in.jpg
Các chuyên gia đang phân tích dữ liệu từ vệ tinh tại ĐH Oklahoma.

?Dựa vào các dữ liệu môi trường được thu thập qua vệ tinh, các chuyên gia hoàn toàn có thể dự báo nguy cơ bùng phát dịch tả, sốt rét, thậm chí là cúm gia cầm? chuyên gia y tế Tim Ford, ĐH New England (Mỹ), cho biết. Một nghiên cứu trước đó cho thấy, đưa ra hướng dẫn ngăn ngừa đơn giản cho người dân tại các khu vực dịch bệnh, ví dụ như lọc nước qua một tấm vải dày có thể giúp giảm 50% số bệnh nhân tử vong do tả. Ảnh vệ tinh cũng có thể giúp cảnh báo nguy cơ xấu đi của đợt bùng phát dịch tả thông qua thông tin thay đổi nhiệt độ bề mặt nước, yếu tố quan trọng nhất khiến dịch bệnh này lan rộng.

Nghiên cứu dữ liệu vệ tinh về môi trường, yếu tố có vai trò quan trọng đối với bệnh dịch truyền nhiễm lây lan qua động vật trung gian, cũng giúp đưa ra các dự báo về nguy cơ bùng phát. ?Khí hậu thay đổi ảnh hưởng trực tiếp đến việc lây lan của bệnh dịch?, chuyên gia Ford cho biết, ?bệnh phổi do virus Hanta lây lan qua một số loài gặm nhấm chẳng hạn, liên hệ mật thiết tới sự thay đổi của lượng mưa?.

Khi lượng mưa lớn hơn, các loài cây đặc biệt là cây bụi mọc nhiều hơn mang lại nguồn thức ăn dồi dào khiến số lượng loài gặm nhấm tăng mạnh. Các chuyên gia y tế sẽ có thời gian để cảnh báo cộng đồng về nguy cơ dịch bệnh lan rộng và tăng cường biện pháp phòng, chống.

Trong nỗ lực phòng, chống cúm gia cầm tại châu Á, dữ liệu vệ tinh đã được sử dụng để dự đoán xu hướng lây lan. Giám đốc Trung tâm Phân tích Không gian ĐH Oklahoma (Mỹ), Xiangming Xiao cho biết, ông và các cộng sự đã theo dõi các đợt bùng phát có thể xảy ra thông qua nghiên cứu thay đổi thời tiết và môi trường sống.

Nguy cơ lây lan của dịch cúm từ các vùng dịch được theo dõi thông qua đường di trú của vịt trời, nguồn mang mầm bệnh cúm chính, và các loài chim di cư khác. Dựa trên số liệu về nhiệt độ và mức độ khai thác đất đai, các nhà khoa học biết được chim di cư sẽ đến khu vực nào.

http://www.baodatviet.vn/Uploaded_CDCA/dvbaogiay/20090828/KH-29-8-ve-tinh-1-in.jpg
Ảnh vệ tinh giúp dự báo các dịch bệnh nguy hiểm.

Mô hình của tương lai

Mang lại một số kết quả khả quan, nhưng mô hình dự báo qua dữ liệu vệ tinh vẫn chưa hoàn thiện. Các bức ảnh vệ tinh dự báo dịch mới chỉ thực hiện trong điều kiện thời tiết thuận lợi trong khi chất lượng ảnh phụ thuộc vào nhà cung cấp như NASA. Tuy nhiên, chuyên gia Tim Ford cho rằng, mặc dù có những hạn chế nhưng các nhà khoa học hoàn toàn có thể đưa ra các dự báo như ?Mùa hè này sẽ có một đợt bùng phát virus Hanta tồi tệ? hay ?Dịch tả có nguy cơ xảy ra.?

Trong tương lai, dữ liệu vệ tinh về môi trường sống trên trái đất cung cấp cho các nhà khoa học cái nhìn tổng thể về các điều kiện từ nhiệt độ bề mặt nước biển, độ cao mặt nước biển, mức độ phân bố của chất diệp lục A hay các số liệu cụ thể về đất đai, thảm thực vật. Các thông số này sẽ được tích hợp trong các mô hình toán học phức hợp cùng với biến đổi sinh thái, sinh vật học tương quan với các đợt bùng phát dịch bệnh.

Dữ liệu vệ tinh đang giúp các nhà nghiên cứu bắt đầu ?đứng lên và nhìn hình ảnh từ xa?, chuyên gia Ford nói, ?và hiện chúng tôi vẫn phụ thuộc và những quan sát và phương pháp được thực hiện trên mặt đất?.

Tuy nhiên, nếu dữ liệu hình ảnh từ vệ tinh được kết hợp với thông tin từ rada và LiDAR (kết hợp giữa công nghệ đo dài bằng lazer, định vị vệ tinh và ảnh số nghiên cứu, xác định chính xác bề mặt thực của trái đất bao gồm cả địa vật trên nó trong không gian 3D), các nhà nghiên cứu thực sự có thể đưa ra dự báo về nguy cơ dịch bệnh theo sơ đồ hình cây.

Dự báo nguy cơ được coi là điều kiện tiên quyết trong nỗ lực phòng chống và ngăn chặn dịch bệnh truyền nhiễm. Vì thế, ảnh vệ tinh ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn với thông tin chính xác về các thay đổi toàn cầu và môi trường.



Theo Báo Đất Việt