ductienvt
25-08-2012, 09:41 AM
Hàng trăm hố đan cô đơn lang thang trong Dải Ngân Hà và sẵn sàng nuốt chửng những gì tới gần chúng
Nghe có vẻ như một kế hoạch trong các bộ phim khoa học viễn tưởng: những hố đen đơn độc đang càn quét Dải ngân hà của chúng ta và chúng sẵn sàng nuốt chửng bất cứ thứ gì mon men tới quá gần. Thực ra, những tính toán mới đây của Ryan O?Leary và Avi Loeb (Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian) đã cho thấy rằng có hàng trăm hố đen khổng lồ còn sót lại từ thuở bình minh của vũ trụ, khi mà những thiên hà được hình thành, có thể đang lang thang trong dải Ngân Hà của chúng ta.
http://a52.g.akamaitech.net/f/52/827/1d/www.space.com/images/090429-rogue-02.jpg
Ý tưởng của họa sỹ về một hố đen cô đơn đang trôi nổi gần một cụm sao cầu ở rìa dải Ngân hà. Credit David A. Aguilar CfA).
Tuy nhiên, ta vẫn có một tin tốt: Trái đất hoàn toàn vô sự. Các hố đen lang thang trên có khoảng cách gần nhất tới Trái đất cũng phải hàng nghìn năm ánh sáng. Tuy nhiên, các nhà thiên văn học muốn định vị các hố đen này bởi vì chúng cung cấp những thông tin về sự hình thành của Milky Way.
?Những hố đen này các là di vật của Milky Way thời xa xưa? Loeb nói. ? Bạn có thể coi chúng tôi như những nhà khảo cổ học đang nghiên cứu về lịch sử của dải Ngân hà và sự hình thành các hố đen trong thời kỳ đầu của vũ trụ thông qua các ?di vật? đó?.
Theo lý thuyết, các hố đen đơn độc thường lẩn khuất ở trung tâm các thiên hà tí hon, có khối lượng nhỏ. Sau hàng tỷ năm trôi qua, những thiên hà lùn đó va chạm nhau và hình thành những thiên hà đầy đủ như dải Ngân hà. Cứ môi lần 2 thiên hà lùn va chạm nhau, các hố đen trung tâm của chúng cũng hợp nhất để tạo ra một hố đen ?di vật?. Trong quá trình hợp nhất, sự bức xạ sóng hấp dẫn có hướng tính có thể đã làm cho hố đen bị bật ra. Đó là một cú ?đá? đủ mạnh để đẩy hố đen bắn ra ngoài và thoát khỏi sự đeo giữ của thiên hà lùn mà trước đó hố đen định cư. Nhưng cú hích cũng không đủ mạnh để hố đen thoát hẳn ra khỏi sự kiềm chế của các thiên hà (lùn) hàng xóm. Bởi vậy những hố đen này vẫn còn lang thang ở vành ngoài của Milky Way.
Có hàng trăm hố đen đơn độc đang lang thang ở vành ngoài của Milky Way, mỗi hố đen có thể có khối lượng gấp từ 1000 tới 100000 Mặt trời. Rất khó định vị các hố đen này bởi vì một hố đen chỉ bị phát hiện thông qua quá trình hố đen hút vật chất hoặc tạo đĩa vật chất xung quanh.
Một chi tiết có thể làm hé lộ chân tướng của hố đen đơn độc là: khi một cụm sao bị thiên hà hút đồng thời với việc hố đen bị bắn văng ra ngoài. Chỉ có những ngôi sao gần với hố đen mới bị lôi bật ra, bởi vậy cấu trúc của cụm sao vẫn rất chắc.
Do kích thước nhỏ, một cụm sao chỉ thể hiện trên bầu trời như một ngôi sao đơn, do vậy các nhà thiên văn học phải quan sát và tìm ra những tín hiệu rất yếu ớt minh chứng cho nguồn gốc và sự hiện diện của chúng. Ví dụ như quang phổ ánh sáng chỉ ra rằng có một hệ nhiều sao cùng tồn tại và do đó các vệt phổ có dạng nở rộng. Những ngôi sao trong cụm sao sẽ chuyển động nhanh và quỹ đạo bay bị ảnh hưởng bởi hố đen đi ngang qua.
?Những ngôi sao ở phầnbên ngoài cụm sao đóng vai trò như một cây đèn biển nhằm chỉ ra vị trí có đá ngầm? O?Leary giải thích. ? Nếu không có những ngôi sao này, chúng ta không bao giờ có thể phát hiện được những hố đen đó?.
Số lượng những hố đen đơn độc trong dải Ngân hà của chúng ta phụ thuộc vào số lượng những thiên hà lùn ban đầu đã hợp nhất để tạo thành Milky Way. Tìm ra chúng và nghiên cứu về chúng sẽ cung cấp những thông tin mới về lịch sử của dải Ngân hà của chúng ta. Việc định vị cụm sao ''chỉ điểm'' ra hố đen có vẻ tương đối dễ dàng.
Loeb nói:? Trước đây, các nhà thiên văn học vẫn chưa tìm kiếm những cụm sao có mật độ lớn ở vành ngoài của Milky Way. Giờ đây, chúng tôi biết phải làm gì, chúng tôi có thể tìm kiếm một loại đối tượng mới này trong các khảo sát về bầu trời đã có sẵn.
Bài báo của Loeb và O?Leary sẽ được công bố trên tạp chí Monthly Notices của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia.
Thohry (Theo Sciencedaily)
Box Thiên văn học - ttvnol.com
Nghe có vẻ như một kế hoạch trong các bộ phim khoa học viễn tưởng: những hố đen đơn độc đang càn quét Dải ngân hà của chúng ta và chúng sẵn sàng nuốt chửng bất cứ thứ gì mon men tới quá gần. Thực ra, những tính toán mới đây của Ryan O?Leary và Avi Loeb (Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian) đã cho thấy rằng có hàng trăm hố đen khổng lồ còn sót lại từ thuở bình minh của vũ trụ, khi mà những thiên hà được hình thành, có thể đang lang thang trong dải Ngân Hà của chúng ta.
http://a52.g.akamaitech.net/f/52/827/1d/www.space.com/images/090429-rogue-02.jpg
Ý tưởng của họa sỹ về một hố đen cô đơn đang trôi nổi gần một cụm sao cầu ở rìa dải Ngân hà. Credit David A. Aguilar CfA).
Tuy nhiên, ta vẫn có một tin tốt: Trái đất hoàn toàn vô sự. Các hố đen lang thang trên có khoảng cách gần nhất tới Trái đất cũng phải hàng nghìn năm ánh sáng. Tuy nhiên, các nhà thiên văn học muốn định vị các hố đen này bởi vì chúng cung cấp những thông tin về sự hình thành của Milky Way.
?Những hố đen này các là di vật của Milky Way thời xa xưa? Loeb nói. ? Bạn có thể coi chúng tôi như những nhà khảo cổ học đang nghiên cứu về lịch sử của dải Ngân hà và sự hình thành các hố đen trong thời kỳ đầu của vũ trụ thông qua các ?di vật? đó?.
Theo lý thuyết, các hố đen đơn độc thường lẩn khuất ở trung tâm các thiên hà tí hon, có khối lượng nhỏ. Sau hàng tỷ năm trôi qua, những thiên hà lùn đó va chạm nhau và hình thành những thiên hà đầy đủ như dải Ngân hà. Cứ môi lần 2 thiên hà lùn va chạm nhau, các hố đen trung tâm của chúng cũng hợp nhất để tạo ra một hố đen ?di vật?. Trong quá trình hợp nhất, sự bức xạ sóng hấp dẫn có hướng tính có thể đã làm cho hố đen bị bật ra. Đó là một cú ?đá? đủ mạnh để đẩy hố đen bắn ra ngoài và thoát khỏi sự đeo giữ của thiên hà lùn mà trước đó hố đen định cư. Nhưng cú hích cũng không đủ mạnh để hố đen thoát hẳn ra khỏi sự kiềm chế của các thiên hà (lùn) hàng xóm. Bởi vậy những hố đen này vẫn còn lang thang ở vành ngoài của Milky Way.
Có hàng trăm hố đen đơn độc đang lang thang ở vành ngoài của Milky Way, mỗi hố đen có thể có khối lượng gấp từ 1000 tới 100000 Mặt trời. Rất khó định vị các hố đen này bởi vì một hố đen chỉ bị phát hiện thông qua quá trình hố đen hút vật chất hoặc tạo đĩa vật chất xung quanh.
Một chi tiết có thể làm hé lộ chân tướng của hố đen đơn độc là: khi một cụm sao bị thiên hà hút đồng thời với việc hố đen bị bắn văng ra ngoài. Chỉ có những ngôi sao gần với hố đen mới bị lôi bật ra, bởi vậy cấu trúc của cụm sao vẫn rất chắc.
Do kích thước nhỏ, một cụm sao chỉ thể hiện trên bầu trời như một ngôi sao đơn, do vậy các nhà thiên văn học phải quan sát và tìm ra những tín hiệu rất yếu ớt minh chứng cho nguồn gốc và sự hiện diện của chúng. Ví dụ như quang phổ ánh sáng chỉ ra rằng có một hệ nhiều sao cùng tồn tại và do đó các vệt phổ có dạng nở rộng. Những ngôi sao trong cụm sao sẽ chuyển động nhanh và quỹ đạo bay bị ảnh hưởng bởi hố đen đi ngang qua.
?Những ngôi sao ở phầnbên ngoài cụm sao đóng vai trò như một cây đèn biển nhằm chỉ ra vị trí có đá ngầm? O?Leary giải thích. ? Nếu không có những ngôi sao này, chúng ta không bao giờ có thể phát hiện được những hố đen đó?.
Số lượng những hố đen đơn độc trong dải Ngân hà của chúng ta phụ thuộc vào số lượng những thiên hà lùn ban đầu đã hợp nhất để tạo thành Milky Way. Tìm ra chúng và nghiên cứu về chúng sẽ cung cấp những thông tin mới về lịch sử của dải Ngân hà của chúng ta. Việc định vị cụm sao ''chỉ điểm'' ra hố đen có vẻ tương đối dễ dàng.
Loeb nói:? Trước đây, các nhà thiên văn học vẫn chưa tìm kiếm những cụm sao có mật độ lớn ở vành ngoài của Milky Way. Giờ đây, chúng tôi biết phải làm gì, chúng tôi có thể tìm kiếm một loại đối tượng mới này trong các khảo sát về bầu trời đã có sẵn.
Bài báo của Loeb và O?Leary sẽ được công bố trên tạp chí Monthly Notices của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia.
Thohry (Theo Sciencedaily)
Box Thiên văn học - ttvnol.com