forimex_sbc
25-08-2012, 10:53 AM
Vùng lân cận mặt trời hiện còn vô số sao lùn có khối lượng cực nhỏ, chưa được tìm thấy. Mới đây, tiến sĩ Phan Bảo Ngọc và cộng sự tại đài quan sát Paris đã đề xuất phương pháp mới "Chuyển động riêng rút gọn cực đại", mở ra khả năng có thể phát hiện toàn bộ các "láng giềng" giấu mặt này.
Một ngôi sao có khối lượng nhỏ hơn 0,3 lần khối lượng mặt trời được xem là sao lùn cực nhẹ. Theo tính toán, tính chất vật lý của loại sao này bị thay đổi rất nhiều so với các sao lùn có khối lượng lớn hơn. Mặt khác, ánh sáng phát ra từ chúng rất yếu ớt nên rất khó phát hiện thấy bằng các kính viễn vọng thông thường.
Vùng lân cận mặt trời được định nghĩa là khối cầu có bán kính 25 parsec (1 parsec = 3,26 năm ánh sáng, tức khoảng 30 nghìn tỷ kilômét) tính từ mặt trời, là nơi mà theo lý thuyết còn một số lớn sao lùn có khối lượng cực nhỏ chưa được phát hiện.
Phương pháp "Chuyển động riêng rút gọn cực đại" (Maximum Reduced Proper Motion) là sự kết hợp giữa chuyển động riêng hằng năm (tính bằng giây cung arc-sec) với cấp sáng và vận tốc thoát khỏi thiên hà của sao. Trước đây, những ngôi sao có chuyển động riêng khá lớn ( lớn hơn 0,1 arc-sec) sẽ được xem là sao lùn. Tuy nhiên tiêu chí này không cho phép phát hiện được những sao lùn có chuyển động riêng nhỏ hơn 0,1 arc-sec vốn chiếm tỷ lệ đáng kể trong vùng lân cận mặt trời.
Nay, bằng phương pháp "Chuyển động riêng rút gọn cực đại", tiến sĩ Phan Bảo Ngọc (giảng viên Đại học sư phạm Huế) cùng với các giáo sư Pháp, Mỹ và Chile đã có thể tìm thấy các sao lùn cực nhẹ có chuyển động riêng nhỏ tới 0,02 arc-sec.
Cũng nhờ phương pháp này, nhóm nghiên cứu đã khám phá ra 60 sao lùn khối lượng cực nhỏ trong vùng lân cận Mặt trời. Trong số đó, những sao có chuyển động riêng rất nhỏ chiếm tới 15%, một tỷ lệ lớn hơn nhiều so với ước tính trước đây là khoảng 6%.
Phương pháp này đã mở ra một hướng mới cho việc phát hiện toàn bộ các sao lùn cực nhẹ mà Gliese tiên đoán từ năm 1986, nhưng các phương pháp quan sát thông thường đã không thể nhận thấy (hay còn gọi là bị biến mất).
Nghiên cứu được khởi động từ mùa hè năm 2001 và được công bố lần đầu tiên tại một hội nghị quốc tế ở Hawaii tháng 5/2002. Công trình này cùng một số công trình khác đã giúp anh Ngọc bảo vệ xuất sắc luận án tiến sĩ hôm 16/12 vừa qua, trước một hội đồng gồm các giáo sư Pháp, Đức và Mỹ tại đài quan sát Paris.
Một ngôi sao có khối lượng nhỏ hơn 0,3 lần khối lượng mặt trời được xem là sao lùn cực nhẹ. Theo tính toán, tính chất vật lý của loại sao này bị thay đổi rất nhiều so với các sao lùn có khối lượng lớn hơn. Mặt khác, ánh sáng phát ra từ chúng rất yếu ớt nên rất khó phát hiện thấy bằng các kính viễn vọng thông thường.
Vùng lân cận mặt trời được định nghĩa là khối cầu có bán kính 25 parsec (1 parsec = 3,26 năm ánh sáng, tức khoảng 30 nghìn tỷ kilômét) tính từ mặt trời, là nơi mà theo lý thuyết còn một số lớn sao lùn có khối lượng cực nhỏ chưa được phát hiện.
Phương pháp "Chuyển động riêng rút gọn cực đại" (Maximum Reduced Proper Motion) là sự kết hợp giữa chuyển động riêng hằng năm (tính bằng giây cung arc-sec) với cấp sáng và vận tốc thoát khỏi thiên hà của sao. Trước đây, những ngôi sao có chuyển động riêng khá lớn ( lớn hơn 0,1 arc-sec) sẽ được xem là sao lùn. Tuy nhiên tiêu chí này không cho phép phát hiện được những sao lùn có chuyển động riêng nhỏ hơn 0,1 arc-sec vốn chiếm tỷ lệ đáng kể trong vùng lân cận mặt trời.
Nay, bằng phương pháp "Chuyển động riêng rút gọn cực đại", tiến sĩ Phan Bảo Ngọc (giảng viên Đại học sư phạm Huế) cùng với các giáo sư Pháp, Mỹ và Chile đã có thể tìm thấy các sao lùn cực nhẹ có chuyển động riêng nhỏ tới 0,02 arc-sec.
Cũng nhờ phương pháp này, nhóm nghiên cứu đã khám phá ra 60 sao lùn khối lượng cực nhỏ trong vùng lân cận Mặt trời. Trong số đó, những sao có chuyển động riêng rất nhỏ chiếm tới 15%, một tỷ lệ lớn hơn nhiều so với ước tính trước đây là khoảng 6%.
Phương pháp này đã mở ra một hướng mới cho việc phát hiện toàn bộ các sao lùn cực nhẹ mà Gliese tiên đoán từ năm 1986, nhưng các phương pháp quan sát thông thường đã không thể nhận thấy (hay còn gọi là bị biến mất).
Nghiên cứu được khởi động từ mùa hè năm 2001 và được công bố lần đầu tiên tại một hội nghị quốc tế ở Hawaii tháng 5/2002. Công trình này cùng một số công trình khác đã giúp anh Ngọc bảo vệ xuất sắc luận án tiến sĩ hôm 16/12 vừa qua, trước một hội đồng gồm các giáo sư Pháp, Đức và Mỹ tại đài quan sát Paris.