thuan-phuong
25-08-2012, 10:17 AM
Tàu vũ trụ MESSENGER hé mở thêm những thông tin mới về Sao Thuỷ.
Những số liệu mới từ lần cuối cùng bay ngang qua trước khi đi vào quỹ đạo đã phát hiện sự phát xạ của ion trong phần bên ngoài của bầu khí quyển, những thông tin mới về các biến động từ trường như bão từ và các dấu hiệu chứng tỏ có sự hoạt động của các núi lửa trẻ.
http://www.astronomy.com/asy/objects/images/messenger_500.jpg
Ảnh minh hoạ của tàu MESSENGER. NASA/JHUAPL /CIW
Tàu vũ trụ đầu tiên được thiết kế bởi NASA để quay quanh Sao Thuỷ đã mở ra một cách nhìn mới về bầu khí quyển và sự phát triển của hành tinh này.
Được phóng vào tháng 8/2004, tàu vũ trụ MESSENGER (có nghĩa là “Người đưa tin”, cũng là viết tắt của MErcury Surface, Space ENvironment, GEochemistry and Ranging spacecraft – tạm dịch “Tàu vũ trụ làm nhiệm vụ khảo sát bề mặt, môi trường, địa chất và đo đạc trên Sao Thuỷ”) đã thực hiện chuyển bay ngang Sao Thuỷ lần thứ ba, và cũng là lần cuối cùng vào tháng 12/2009. Bộ điều khiển đã thực hiện các hiệu chỉnh đường bay quan trọng, sử dụng lực hấp dẫn của hành tinh để giữ đường bay và hướng tàu vũ trụ vào quỹ đạo quay quanh Sao Thuỷ vào năm tới.
Những số liệu mới từ lần cuối cùng bay ngang qua trước khi đi vào quỹ đạo đã phát hiện sự phát xạ của ion trong phần bên ngoài của bầu khí quyển, những thông tin mới về các cơn vi bão từ và các dấu hiệu của các hoạt dộng núi lửa trẻ hơn so với những quan sát trước đó.
Sự phân bố các nguyên tố hoá học mà tàu vũ trụ đã ghi nhận được trong vùng khí quyển bên ngoài của Sao Thuỷ biến đổi theo vùng trong bầu khí quyển hành tinh này. Đây cũng là lần đầu tiên một tàu vũ trụ ghi lại được sự phân bố theo độ cao của các nguyên tố này trong tầng khí quyển bên ngoài ở vùng cực Bắc và Nam của hành tinh.
“Biểu đồ phân bố đã chỉ ra một sự phân bố biến đổi trong ngưỡng chấp nhận được của các nguyên tố natri, canxi, và magiê, một dấu hiệu cho thấy rằng có rất nhiều quá trình đang diễn ra và một trong số quá trình đó đã ảnh hưởng đến sự biến đổi của các nguyên tố” Ron Vervack từ Phòng thí nghiệm vật lý ứng dụng trường Johns Hopkins (Hopkins University Applied Physics Laboratory (APL)) ở Laurel, Maryland nói.
Sự bức xạ từ các ion canxi trong tầng khí quyển bên ngoài của Sao Thuỷ cũng đã lần đầu tiên được phát hiện trong lần bay ngang này. Sự bức xạ tập trung ở một vùng nhỏ trong bầu khí quyển, với phần lớn bức xạ xuất phát từ những nơi gần mặt phẳng xích đạo.
Trong hai lần bay ngang qua trước, tàu vũ trụ đã chụp nhiều hình ảnh, chứng minh rằng Sao Thuỷ nguyên thuỷ đã được được bao phủ bởi những vụ phun trào núi lửa rộng khắp. Lần bay qua thứ ba này đã hé lộ một trang mới trong lịch sử sao Thuỷ với việc phát hiện một hố va chạm có đường kính 290km và nằm trong vùng có đá nền trẻ nhất. Vùng trũng này, được đặt tên là Rachmaninoff, có nền đá bên trong được bao phủ bởi một vùng bằng phẳng có màu khác với các vùng xung quanh. Những vùng tách biệt nhau này trẻ hơn so với nền đá quanh nó và trông giống như được tạo thành từ vật liệu đã từng chảy thành dòng trên bề mặt.
“Chúng tôi nghĩ rằng những vùng đó được tạo thành từ những vụ phun trào của những núi lửa trẻ nhất, chưa từng được phát hiện trên Sao Thuỷ”. Louise Prockter của APL nói. “Những quan sát khác đề xuất một giả thiết rằng hành tinh này trải qua thời kì núi lửa dài hơn ta từng nghĩ, có thể trải dài đến nửa sau của lịch sử hệ Mặt Trời”
Tàu vũ trụ cũng đã lần đầu tiên phát hiện sự hình thành của biến động từ trường giống như các cơn bão từ trong phần đuôi của từ quyển Sao Thuỷ. Năng lượng từ trường trong đuôi từ quyển tăng rất lớn. Các cơn biến động xảy ra rất nhanh, trong khoảng 2 – 3 phút từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc. Độ gia tăng của từ trường Sao Thuỷ gấp khoảng 10 lần so với Trái Đất, và cơn bão từ di chuyển nhanh hơn khoảng 50 lần.
Các cơn bão từ là các nhiễu động từ trường xuất hiện ngắt quãng trên Trái Đất, thông thường vài lần trong ngày và kéo dài khoảng 1 – 3 giờ. Các cơn bão từ của Trái Đất thường đi kèm với một số hiện tượng khác, như cực quang ở hai cực Trái Đất. Bão từ còn đi kèm với các bức xạ năng lượng cao có thể gây nguy hiểm đến các vệ tinh viễn thông.
“Những biến động lớn trong đuôi từ quyển cho thấy những cón bão từ của Sao Thuỷ có cường độ lớn hơn nhiều so với trên Trái Đất”, James A Slavin từ trung tâm điều hành bay Goddard ở Greenbelt, Maryland nói.
Những phép đo mới sẽ cho cái nhìn sâu hơn trong khoảng thời gian từ lúc hình thành đến lúc kết thúc của các cơn bão từ. Những nhà khoa học đang mong đợi các phép đo trong phạm vi rộng hơn khi tàu vũ trụ đi vào quỹ đạo của nó.
“Mỗi lần chúng tôi tiếp cận Sao Thuỷ, chúng tôi đều khám phá thêm được những hiện tượng mới”, Sean Solomon từ Viện Carnegie của Washington nói. “Chúng tôi nhận thấy rằng Sao Thuỷ là một ngôi sao rất hoạt động, và nó đã từng như vậy trong suốt lịch sử của nó. Sau khi MESSENGER đi vào quỹ đạo xung quanh Sao Thuỷ vào tháng 3 năm tới, chúng ta sẽ có được một cái nhìn tuyệt vời về hành tinh này”.
Trong quá trình bay, tàu vũ trụ cũng đã bay ngang qua Trái Đất vào tháng 8/2005 và Sao Kim hai lần vào tháng 10/2006, 6/2007. Nó đã chụp khoảng 98% bề mặt Sao Thuỷ. Sau khi tàu vũ trụ đi vào quỹ đạo quanh Sao Thuỷ, nó sẽ quan sát các vùng cực của hành tinh này, nơi duy nhất mà chưa từng được quan sát.
Thanh Huy - HAAC
Theo Astronomy
Những số liệu mới từ lần cuối cùng bay ngang qua trước khi đi vào quỹ đạo đã phát hiện sự phát xạ của ion trong phần bên ngoài của bầu khí quyển, những thông tin mới về các biến động từ trường như bão từ và các dấu hiệu chứng tỏ có sự hoạt động của các núi lửa trẻ.
http://www.astronomy.com/asy/objects/images/messenger_500.jpg
Ảnh minh hoạ của tàu MESSENGER. NASA/JHUAPL /CIW
Tàu vũ trụ đầu tiên được thiết kế bởi NASA để quay quanh Sao Thuỷ đã mở ra một cách nhìn mới về bầu khí quyển và sự phát triển của hành tinh này.
Được phóng vào tháng 8/2004, tàu vũ trụ MESSENGER (có nghĩa là “Người đưa tin”, cũng là viết tắt của MErcury Surface, Space ENvironment, GEochemistry and Ranging spacecraft – tạm dịch “Tàu vũ trụ làm nhiệm vụ khảo sát bề mặt, môi trường, địa chất và đo đạc trên Sao Thuỷ”) đã thực hiện chuyển bay ngang Sao Thuỷ lần thứ ba, và cũng là lần cuối cùng vào tháng 12/2009. Bộ điều khiển đã thực hiện các hiệu chỉnh đường bay quan trọng, sử dụng lực hấp dẫn của hành tinh để giữ đường bay và hướng tàu vũ trụ vào quỹ đạo quay quanh Sao Thuỷ vào năm tới.
Những số liệu mới từ lần cuối cùng bay ngang qua trước khi đi vào quỹ đạo đã phát hiện sự phát xạ của ion trong phần bên ngoài của bầu khí quyển, những thông tin mới về các cơn vi bão từ và các dấu hiệu của các hoạt dộng núi lửa trẻ hơn so với những quan sát trước đó.
Sự phân bố các nguyên tố hoá học mà tàu vũ trụ đã ghi nhận được trong vùng khí quyển bên ngoài của Sao Thuỷ biến đổi theo vùng trong bầu khí quyển hành tinh này. Đây cũng là lần đầu tiên một tàu vũ trụ ghi lại được sự phân bố theo độ cao của các nguyên tố này trong tầng khí quyển bên ngoài ở vùng cực Bắc và Nam của hành tinh.
“Biểu đồ phân bố đã chỉ ra một sự phân bố biến đổi trong ngưỡng chấp nhận được của các nguyên tố natri, canxi, và magiê, một dấu hiệu cho thấy rằng có rất nhiều quá trình đang diễn ra và một trong số quá trình đó đã ảnh hưởng đến sự biến đổi của các nguyên tố” Ron Vervack từ Phòng thí nghiệm vật lý ứng dụng trường Johns Hopkins (Hopkins University Applied Physics Laboratory (APL)) ở Laurel, Maryland nói.
Sự bức xạ từ các ion canxi trong tầng khí quyển bên ngoài của Sao Thuỷ cũng đã lần đầu tiên được phát hiện trong lần bay ngang này. Sự bức xạ tập trung ở một vùng nhỏ trong bầu khí quyển, với phần lớn bức xạ xuất phát từ những nơi gần mặt phẳng xích đạo.
Trong hai lần bay ngang qua trước, tàu vũ trụ đã chụp nhiều hình ảnh, chứng minh rằng Sao Thuỷ nguyên thuỷ đã được được bao phủ bởi những vụ phun trào núi lửa rộng khắp. Lần bay qua thứ ba này đã hé lộ một trang mới trong lịch sử sao Thuỷ với việc phát hiện một hố va chạm có đường kính 290km và nằm trong vùng có đá nền trẻ nhất. Vùng trũng này, được đặt tên là Rachmaninoff, có nền đá bên trong được bao phủ bởi một vùng bằng phẳng có màu khác với các vùng xung quanh. Những vùng tách biệt nhau này trẻ hơn so với nền đá quanh nó và trông giống như được tạo thành từ vật liệu đã từng chảy thành dòng trên bề mặt.
“Chúng tôi nghĩ rằng những vùng đó được tạo thành từ những vụ phun trào của những núi lửa trẻ nhất, chưa từng được phát hiện trên Sao Thuỷ”. Louise Prockter của APL nói. “Những quan sát khác đề xuất một giả thiết rằng hành tinh này trải qua thời kì núi lửa dài hơn ta từng nghĩ, có thể trải dài đến nửa sau của lịch sử hệ Mặt Trời”
Tàu vũ trụ cũng đã lần đầu tiên phát hiện sự hình thành của biến động từ trường giống như các cơn bão từ trong phần đuôi của từ quyển Sao Thuỷ. Năng lượng từ trường trong đuôi từ quyển tăng rất lớn. Các cơn biến động xảy ra rất nhanh, trong khoảng 2 – 3 phút từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc. Độ gia tăng của từ trường Sao Thuỷ gấp khoảng 10 lần so với Trái Đất, và cơn bão từ di chuyển nhanh hơn khoảng 50 lần.
Các cơn bão từ là các nhiễu động từ trường xuất hiện ngắt quãng trên Trái Đất, thông thường vài lần trong ngày và kéo dài khoảng 1 – 3 giờ. Các cơn bão từ của Trái Đất thường đi kèm với một số hiện tượng khác, như cực quang ở hai cực Trái Đất. Bão từ còn đi kèm với các bức xạ năng lượng cao có thể gây nguy hiểm đến các vệ tinh viễn thông.
“Những biến động lớn trong đuôi từ quyển cho thấy những cón bão từ của Sao Thuỷ có cường độ lớn hơn nhiều so với trên Trái Đất”, James A Slavin từ trung tâm điều hành bay Goddard ở Greenbelt, Maryland nói.
Những phép đo mới sẽ cho cái nhìn sâu hơn trong khoảng thời gian từ lúc hình thành đến lúc kết thúc của các cơn bão từ. Những nhà khoa học đang mong đợi các phép đo trong phạm vi rộng hơn khi tàu vũ trụ đi vào quỹ đạo của nó.
“Mỗi lần chúng tôi tiếp cận Sao Thuỷ, chúng tôi đều khám phá thêm được những hiện tượng mới”, Sean Solomon từ Viện Carnegie của Washington nói. “Chúng tôi nhận thấy rằng Sao Thuỷ là một ngôi sao rất hoạt động, và nó đã từng như vậy trong suốt lịch sử của nó. Sau khi MESSENGER đi vào quỹ đạo xung quanh Sao Thuỷ vào tháng 3 năm tới, chúng ta sẽ có được một cái nhìn tuyệt vời về hành tinh này”.
Trong quá trình bay, tàu vũ trụ cũng đã bay ngang qua Trái Đất vào tháng 8/2005 và Sao Kim hai lần vào tháng 10/2006, 6/2007. Nó đã chụp khoảng 98% bề mặt Sao Thuỷ. Sau khi tàu vũ trụ đi vào quỹ đạo quanh Sao Thuỷ, nó sẽ quan sát các vùng cực của hành tinh này, nơi duy nhất mà chưa từng được quan sát.
Thanh Huy - HAAC
Theo Astronomy