PDA

View Full Version : Dung nham đã tạo nên những đường kênh trên Sao Hỏa


duyenhai01
25-08-2012, 10:08 AM
Những con kênh trên Sao Hỏa được tạo thành bởi nước hay dung nham đã được thảo luận trong nhiều năm.
http://i764.photobucket.com/albums/xx283/vantan169/mars-lava.jpg
Bức ảnh chi tiết về các dòng kênh trên Sao Hỏa. Những hình phóng to cho thấy các cấu trúc có thể được hình thành do dung nham: những kênh nhánh ( trái ), những đường ngoằn ngoèo ( giữa ) và các lỗ thông hơi ( phải ). Các lỗ thông hơi không đâm rễ được đánh dấu bởi các điểm vàng trên ảnh, Jacob Bleacher

Cung cấp bởi Trung tâm vũ trụ Goddard, Greenbelt, MD
March 8, 2010

Dòng chảy của dung nham có thể hình thành hay kiến tạo nên rất nhiều các dòng kênh và hẻm núi như khi địa hình chịu tác động của nước. Điều đó có thể giải thích ít nhất một trong những con kênh khúc khuỷu chạy quanh bề mặt Sao Hỏa. Câu hỏi đặt ra rằng liệu những con kênh này được hình thành bởi dung nham hay nước đã được thảo luận trong nhiều năm qua và nó sẽ dẫn đến suy nghĩ rằng có thể tìm thấy sự sống ở đó.

?Để hiểu về cuộc sống, như chúng ta biết - từng tồn tại trên Sao Hỏa, chúng ta cần biết rằng nước ở đâu hoặc đã tạo thành như thế nào? ông Jacob Bleacher, từ NASA Goddard Space Flight Center, Greenbelt, Maryland nói. Các nhà địa chất học cho rằng nước trên Sao Hỏa hiện nay được dự trữ ở trong lòng đất hoặc trên các khối băng ở hai cực của hành tinh này. Nhưng một số nhà nghiên cứu cho rằng nước đã từng chảy dưới dạng lỏng trên bề mặt hành tinh, ý kiến đó đã làm tăng cơ hội cho các dạng sống nào đó từng tồn tại trong quá khứ hoặc ngay ở hiện tại.

Một trong những bằng chứng cho ý tưởng nước từng chảy trên Sao Hỏa đến từ các bức ảnh chụp chi tiết bề mặt. Nó tương tự như hình ảnh bị xói mòn đất do nước : hình dạng của đường kênh, các ?hòn đảo nhỏ? trong mỗi kênh, các nhánh kênh nhỏ đổ về nhánh chính. ? Đó là những bằng chứng cho ý tưởng bề mặt Sao Hỏa đã bị xói mòn do tác động của nước?, Bleacher nói. Dung nham thường không đủ khả năng để tạo thành địa hình mịn như vậy.

Bleacher và đồng nghiệp đã tiến hành những nghiên cứu cẩn thận về một kênh đơn trên sườn phía Tây Nam của Mars' Ascraeus Mons, một trong ba ngọn núi lửa Tharsis Monte. Các nhà nghiên cứu dựa trên những hình ảnh thu được từ ba máy ảnh: chiếc Thermal Emission Imaging System (THEMIS), chiếcContext Imager (CTX), và chiếc High/Super Resolution Stereo Color (HRSC). cũng như các dữ liệu trước đó từ Altimeter Mars Orbiter Laser (Mola). Từ những hình ảnh, nhóm đã chắp ghép được hơn 168 dặm (270 km) của kênh.

Tại đầu nguồn của kênh, các hình ảnh chỉ ra rằng rất có thể đó là khu vực chứa nước. Nhưng ở đầu kia của kênh thì điều đó lại không rõ ràng, Bleacher và các đồng nghiệp, bao gồm Andy de Wet của Franklin & Marshall College, Lancaster, Pennsylvania, đã tìm thấy một sườn núi xuất hiện để dung nham có thể chảy ra khỏi nó. Ở một số vùng, kênh thực sự có mái, như là một ống dung nham, nó cũng có nhiều lỗ thông hơi nơi mà dung nham buộc phải ra khỏi ống và điều đó tạo ra các cấu trúc nhỏ, ông giải thích. Đó là những đặc điểm không phải của nước ? sự chạm khắc kênh, ông nói.

Bleacher lập luận rằng có thể một đầu kênh được tạo thành bởi nước và đầu kia được chạm khắc bởi dung nham, đó là một sự kết hợp ? kì lạ?. Nhưng hợp lý hơn, ông cho rằng tất cả con kênh được tạo thành bởi dung nham.
Bằng chứng cho thấy dung nham có thể tạo nên các kiến trúc mịn đến từ một cuộc khảo sát do Bleacher, cùng với W. Brent Garry và Jim Zimbelman của Viện Smithsonian tại Washington, trong 32 dặm ( 51km ) dung nham phun trào từ năm 1859 của Mauna Loa ở Hawaii. Sự chú ý của họ được tập trung vào một hòn đảo khoảng một dặm ở giữa kênh.

?Chúng tôi tìm thấy những bức tường bên trong các con kênh, các con kênh tạo thành và biến mất, một số khác thì hợp thành những con kênh lớn, và những bức tường thẳng đứng cao 29 feet ( 9 mét ), Bleacher nói. Vì vậy ngay tại nơi mà chúng ta biết chắc rằng nó được tạo thành bởi dung nham, chúng tôi cũng tìm thấy hầu hết những đặc điểm của các con kênh trên Sao Hỏa.

Thêm một bằng chứng ở bức ảnh chụp về Imbrium Mare, một mảng tối trên mặt trăng rằng thật sự đó là một miệng núi lửa đã bị lấp đầy bởi các tảng dung nham cổ. Ở đây, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy những bức tường bậc thang và các kênh nhánh thứ cấp.

Bleacher nói nghiên cứu của nhóm không loại trừ khả năng có nước chảy trên Sao Hỏa, cũng không loại trừ khả năng các con kênh được tạo thành bởi dòng nước trên Sao Hỏa. Mặc dù vậy, ông cho biết thêm, những phát hiện về sự tác động của nhung nham núi lửa có thể thay đổi ý tưởng của nhóm nghiên cứu về vai trò của nước trong quá trình tiến hóa địa chất của Sao Hỏa.

Nguyễn Văn Tân ( theo Astronomy )