tuanhien-button
25-08-2012, 10:06 AM
Phát hiện vụ nổ hiếm bằng phương tiện mới
Lần đầu tiên, các nhà thiên văn học đã tìm thấy một vụ nổ siêu tân tinh với các đặc tính tương tự như một vụ nổ tia gamma, nhưng là không thấy bất cứ một tia gamma nào phát ra từ đó. Phát hiện này, sử dụng kính thiên văn vô tuyến VLA của quỹ khoa học quốc gia, hứa hẹn - các nhà khoa học nói rằng - sẽ chỉ đường hướng tới vị trí có nhiều vụ nổ bí ẩn tương tự như thế.
"Chúng tôi nghĩ rằng các đài quan sát vô tuyến sẽ sớm trở thành công cụ mạnh mẽ để tìm kiếm các dạng siêu tân tinh như vậy trong vũ trụ gần hơn so với các vệ tinh tia gamma", bà Alicia Soderberg - trung tâm vật lý thiên văn Harvard Smithsonian - phát biểu.
http://www.sciencedaily.com/images/2010/01/100127134239-large.jpg
Ảnh: Bill Saxton, NRAO/AUI/NSF)
Các đầu mối đến khi các đài quan sát vô tuyến phát hiện vật chất bị trục xuất khỏi vụ nổ siêu tân tinh - được gọi là SN2009bb - ở tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng. Đặc trưng này của siên tân tinh như là để tạo ra một dạng vụ nổ tia gamma mới.
"Điều đáng nói ở đây là các sóng vô tuyến, bức xạ ở mức năng lượng rất thấp, lại có thể báo hiệu một sự kiện có mức năng lượng rất cao", Roger Chevalier - Đại học Virginia nói.
Khi phản ứng nhiệt hạch hạt nhân ở lõi của các ngôi sao rất lớn không thể cung cấp đủ năng lượng cần thiết để giữ cho lõi chống lại khối lượng phần còn lại của ngôi sao, lõi sẽ co lại thành một vật thể siêu đặc như sao neutron hay hố đen. Phần vật chất còn lại của ngôi sao bị thổi vào không gian trong vụ nổ siêu tân tinh. Trong các thập kỷ trước, các nhà thiên văn học đã xác định một dạng cụ thể của "lõi sụp đổ siêu tân tinh" như là một nguyên nhân dẫn đến một dạng vụ nổ tia gamma.
Không phải tất cả siêu tân tinh dạng này đều có thể tạo thành các vụ nổ tia gamma. "Chỉ có một phần trăm mà thôi", theo Soderberg.
Trong các dạng siêu tân tinh phổ biến hơn, vụ nổ thổi vật chất ra ngoài theo dạng hình cầu ở vận tốc, nếu nhanh cũng chỉ bằng 3 phần trăm tốc độ ánh sáng. Đối với siêu tân tinh tạo các vụ nổ tia gamma, một số có thể đẩy vật chất ra ngoài với tốc độ tiệm cận với vận tốc ánh sáng.
Tốc độ siêu nhanh trong các vụ nổ hiếm này, các nhà thiên văn học cho rằng, nguyên nhân là do "động cơ" ở tâm vụ nổ siêu tân tinh giống như một phiên bản thu nhỏ của một chuẩn tinh.
Vật chất rơi vào lõi tạo thành những đĩa xoáy xung quanh sao neutron hay hố đen mới. Đĩa tăng trưởng này tạo các luồng vật chất với vận tốc khủng khiếp từ các cực của đĩa.
"Đây là cách duy nhất chúng ta biết được một vụ nổ siêu tân tinh có thể đẩy vật chất với tốc độ nhanh như vậy", Soderberg nói.
Cho đến nay, không có một "động cơ" siêu tân tinh nào được tìm thấy bằng bất cứ cách nào khác với việc phát hiện tia gamma phát ra từ nó.
"Phát hiện một siêu tân tinh bằng cách quan sát sóng vô tuyến, thông qua các tia gamma, là một bước đột phá. Với khả năng mở rộng của VLA, chúng tôi tin rằng trong tương lai sẽ tìm thấy nhiều hơn bằng các đài thiên văn vô tuyến so với các vệ tinh tia gamma." Soderberg nói.
Theo Sciencedaily
Lần đầu tiên, các nhà thiên văn học đã tìm thấy một vụ nổ siêu tân tinh với các đặc tính tương tự như một vụ nổ tia gamma, nhưng là không thấy bất cứ một tia gamma nào phát ra từ đó. Phát hiện này, sử dụng kính thiên văn vô tuyến VLA của quỹ khoa học quốc gia, hứa hẹn - các nhà khoa học nói rằng - sẽ chỉ đường hướng tới vị trí có nhiều vụ nổ bí ẩn tương tự như thế.
"Chúng tôi nghĩ rằng các đài quan sát vô tuyến sẽ sớm trở thành công cụ mạnh mẽ để tìm kiếm các dạng siêu tân tinh như vậy trong vũ trụ gần hơn so với các vệ tinh tia gamma", bà Alicia Soderberg - trung tâm vật lý thiên văn Harvard Smithsonian - phát biểu.
http://www.sciencedaily.com/images/2010/01/100127134239-large.jpg
Ảnh: Bill Saxton, NRAO/AUI/NSF)
Các đầu mối đến khi các đài quan sát vô tuyến phát hiện vật chất bị trục xuất khỏi vụ nổ siêu tân tinh - được gọi là SN2009bb - ở tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng. Đặc trưng này của siên tân tinh như là để tạo ra một dạng vụ nổ tia gamma mới.
"Điều đáng nói ở đây là các sóng vô tuyến, bức xạ ở mức năng lượng rất thấp, lại có thể báo hiệu một sự kiện có mức năng lượng rất cao", Roger Chevalier - Đại học Virginia nói.
Khi phản ứng nhiệt hạch hạt nhân ở lõi của các ngôi sao rất lớn không thể cung cấp đủ năng lượng cần thiết để giữ cho lõi chống lại khối lượng phần còn lại của ngôi sao, lõi sẽ co lại thành một vật thể siêu đặc như sao neutron hay hố đen. Phần vật chất còn lại của ngôi sao bị thổi vào không gian trong vụ nổ siêu tân tinh. Trong các thập kỷ trước, các nhà thiên văn học đã xác định một dạng cụ thể của "lõi sụp đổ siêu tân tinh" như là một nguyên nhân dẫn đến một dạng vụ nổ tia gamma.
Không phải tất cả siêu tân tinh dạng này đều có thể tạo thành các vụ nổ tia gamma. "Chỉ có một phần trăm mà thôi", theo Soderberg.
Trong các dạng siêu tân tinh phổ biến hơn, vụ nổ thổi vật chất ra ngoài theo dạng hình cầu ở vận tốc, nếu nhanh cũng chỉ bằng 3 phần trăm tốc độ ánh sáng. Đối với siêu tân tinh tạo các vụ nổ tia gamma, một số có thể đẩy vật chất ra ngoài với tốc độ tiệm cận với vận tốc ánh sáng.
Tốc độ siêu nhanh trong các vụ nổ hiếm này, các nhà thiên văn học cho rằng, nguyên nhân là do "động cơ" ở tâm vụ nổ siêu tân tinh giống như một phiên bản thu nhỏ của một chuẩn tinh.
Vật chất rơi vào lõi tạo thành những đĩa xoáy xung quanh sao neutron hay hố đen mới. Đĩa tăng trưởng này tạo các luồng vật chất với vận tốc khủng khiếp từ các cực của đĩa.
"Đây là cách duy nhất chúng ta biết được một vụ nổ siêu tân tinh có thể đẩy vật chất với tốc độ nhanh như vậy", Soderberg nói.
Cho đến nay, không có một "động cơ" siêu tân tinh nào được tìm thấy bằng bất cứ cách nào khác với việc phát hiện tia gamma phát ra từ nó.
"Phát hiện một siêu tân tinh bằng cách quan sát sóng vô tuyến, thông qua các tia gamma, là một bước đột phá. Với khả năng mở rộng của VLA, chúng tôi tin rằng trong tương lai sẽ tìm thấy nhiều hơn bằng các đài thiên văn vô tuyến so với các vệ tinh tia gamma." Soderberg nói.
Theo Sciencedaily